Verschrikkelijke jaren waren het in Iran, de jaren 80. Het regime rekende genadeloos af met haar tegenstanders. De executies van andersdenkenden waren aan de orde van de dag. Ik zat toen in de gevangenis en maakte de meest onmenselijke taferelen mee.
Wat me onder die omstandigheden staande hield was de hoop op terugkeer naar mijn jonge bruid, die in verwachting was van onze dochter.
De dochter die ik maanden later slechts vijf minuten in mijn armen mocht houden, in de gevangenis. De dochter die tegen mijn broer “papa” zei, omdat ze hem en zijn vrouw en kinderen regelmatig zag. Want papa is een persoon die er vaak voor je is. Papa is degene die met jou naar het park gaat. Papa is de man die met jou speelt.
Papa als vrijheidsstrijder? Nee, zo’n papa kent een kind niet.
Drie en een halfjaar zat ik in de gevangenis. Op de dag van mijn vrijlating kwam mijn broer mij ophalen en we reden samen naar huis. Thuis aangekomen zag ik mijn dochter vrolijk “papa” roepend naar mijn broer rennen. Pijnlijk.
Voor vrijheid betaal je niet slechts één prijs. Het hield niet op bij de dochter die mij niet kende. Ook mijn vlucht was één van die betaalde prijzen. Ik liet daarmee ook een zoon achter die zijn papa voor een lange periode moest missen. Die verloren tijd zal ik nooit inhalen.
Maar die dochter en zoon zijn nu beiden succesvolle academici in Nederland.
Mijn naam is Reza. Het is 26 jaar geleden dat ik aankwam in Rotterdam. De stad die mijn nieuwe thuisbasis zou worden. Vanuit het station liep ik naar de bibliotheek en ik dacht: kunnen hier in deze bibliotheek ooit ook Perzische boeken komen te staan?
Ik wilde mijn strijd niet in de oude vorm voortzetten. Daar geloofde ik niet meer in. Tegelijkertijd kon ik geen afstand doen van mijn idealen, van mijn landgenoten en van mijn moedertaal.
Ik zette een Perzische afdeling op in de bibliotheek van Rotterdam en later opende ik een boekwinkel met daarin vooral Perzische literatuur.
Rotterdam werd mijn stad. Ik ken deze plek als geen ander. Ik heb gezien hoe de Erasmusbrug gebouwd werd. Ik durf te zeggen dat ik steen voor steen de bouw van de Markthal gevolgd heb.
Voor zover een immigrant van ‘thuis’ kan spreken over de plek waar hij belandt, is Rotterdam mijn thuis.
