Over Ongekend Bijzonder
Wat is Ongekend Bijzonder?
Ongekend Bijzonder is een oral history project. In totaal 248 vluchtelingen, mensen die de afgelopen veertig jaar hun land noodgedwongen moesten verlaten, doen aan het project mee. In diepgaande, gefilmde interviews, vertellen zij hun levensverhaal. Bekijk en lees hele interviews, fragmenten en samenvattingen in de sectie Levenverhalen.
De focus van de interviews ligt op hoe zij in Nederland een nieuw leven hebben opgebouwd en op hun bijdrage aan de vier grote steden van ons land. Bijzondere verhalen zijn het. Van mensen en een achtergrond die we –nog– nauwelijks kennen, vandaar ook de titel van het project.
Niet vertelde verhalen zijn het, rond hele herkenbare thema’s zoals werk en familie. Verhalen die ontroeren, verbazen en inspireren en soms ook in verwarring brengen. Bekijk en beluister de verhalen vooral zelf. Ze bieden een bijzonder en interessante inkijk in het leven van een groep nieuwe Nederlanders.
24 veldwerkers
Het project Ongekend Bijzonder is op 1 oktober 2013 gestart. Het eerste deel van het project duurde tot juli 2015. In die tijd zijn 24 tweetalige veldwerkers opgeleid die in de vier grote steden de individuele verhalen van vluchtelingen verzamelden en groepstrajecten per stad hebben opgezet. Ze interviewden de 248 vluchtelingen en transcribeerden (letterlijk uitschrijven) alle interviews. Samen met vluchtelingen gemeenschappen experimenteerden zij hoe je de verhalen door middel van film, muziek, theater of beeldende kunst aan een breder publiek kunt tonen.
4 steden, 11 vluchtelingengemeenschappen
Het project vond plaats in de vier grote steden Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam. Door stedelijke stuurgroepen werd op basis van criteria en een vooronderzoek de volgende gemeenschappen gekozen:
Amsterdam: Voormalig Joegoslaven, Irakezen, Eritreeërs en Iraniërs
Den Haag: Congolezen, Somaliers, Afghanen, Iraniërs
Rotterdam: Chilenen, voormalige Joegoslaven, Irakezen en Iraniërs.
Utrecht: Vietnamezen, Afghanen, Ethiopiërs en Iraniërs.
In het tweede deel van Ongekend Bijzonder (na 2015) werden ook relatief nieuwe vluchtelingen uit o.a. Syrië geïnterviewd.
Oral history toegankelijk
In het tweede deel van het project, dat loopt tot 31 maart 2017, werkt Ongekend Bijzonder samen met de gemeentelijke archieven van de vier grote steden en met DANS, de database voor oral history in Nederland. In het voorjaar van 2016 zijn de eerste interviews feestelijk overgedragen aan de archieven. Alle interviews zijn volledig getranscribeerd, gecontroleerd geanonimiseerd en ondertiteld.
Door de samenwerking met de archieven worden de individuele verhalen als het ware formeel onderdeel van het culturele erfgoed van de stad. Het oral history materiaal is voor een deel nu beschikbaar via DANS, het Stadsarchief Amsterdam en in de loop van 2017 ook via Het Utrechts Archief, Gemeentearchief Den Haag en het Stadsarchief Rotterdam. Een – een groot deel van – de interviews, of delen daar uit, zijn hier te vinden onder –>Levensverhalen
Museale vernieuwing
Ongekend Bijzonder levert met dit project ook een bijdrage aan museale vernieuwing. Het project zoekt, in nauwe samenwerking met culturele instellingen, naar vernieuwende vormen om de verhalen en de geschiedenis van vluchtelingen onderdeel te laten zijn van collecties, tentoonstellingen en het museale beleid. Het project draagt er aan bij dat musea en vluchtelingen elkaar leren kennen, als makers en als publiek.
Kijk bij –> Co-Creatie voor de meer dan 30 producties en andere resultaten van het project.
Ongekend Bijzonder Festival
Alle producties kwamen in 2016 bij elkaar tijdens het Ongekend Bijzonder Festival. Op basis van de verhalen en thema’s uit de interviews zijn 30 artistieke producties ontwikkeld. Samen met culturele partners in Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam vond tussen april en juni 2016 het Ongekend Bijzonder Festival plaats. Klik hier voor de agenda met alle producties. In 2017 won Ongekend Bijzonder als best practice de publieksprijs van de Code Culturele Diversiteits Award.
