Het levensverhaal van mijnheer Nguyen

[i] Goedemorgen meneer [naam] .
[r] Goedemorgen [naam] .
[i] U heeft een object bij u. Zou u daar iets over willen vertellen?
[r] Ja u praat over een dierbaar object, dus ja, dierbaar object. Het, is het vrij breed begrip. En mijn dierbaar object bijvoorbeeld als ik praat over privésfeer dan kan ik zeggen mijn dierbaar object het is toen wij net waren getrouwd. Mijn vrouw heeft voor mijzelf een pyjama gemaakt. Toen waren wij niet zo rijk. Dus dat is een van de, van de kostbare dierbaarste object. Ik heb het zelf meegenomen. Na de vlucht heb ik alleen die, die pyjama, dus dat is mijn dierbaar object. Maar dat is privésfeer. Zakelijk sfeer ik denk het, ik heb het gedurende dertig jaar. Ik ben heel geïnteresseerd in boeken. Voornamelijk in wat de Vietnamezen hier in Nederland doen in boeken, in literatuur. Dus ik heb een hele groot collectie van de boeken in, Vietnamees boeken, en boeken over Vietnam in Nederland. En hier u kunt zien. Hier is een heel klein gedeelte van mijn boeken staan hier. En als ik vertel, daarover vertelt dan misschien bent u heel verbaas u misschien dat het, het Vietnamezen Nederland zoveel boeken gemaakt hebben. Ja, ik denk het zeker 100 boeken in totaal door Vietnamezen Nederland.
[i] En wat staat, wat soort boeken zijn dat?
[r] Zijn allerlei soorten boeken. Kan ook het in het begin, toen wij hier net waren als vluchtelingen. En zijn, toen hebben ze al boeken geschreven over het, het probleem van Vietnamezen psychisch, psychische stoornissen van de Vietnamese vluchtelingen of van hoe, hoe wij worden opgevangen, hoe wij worden opgevangen in, in Nederland. Het leven in de opvangcentrum, dat soort dingen. Later hebben wij nog andere boeken bijvoorbeeld wij hebben poëzie, we hebben kort verhaal, we hebben lang verhalen. In het Vietnamees, in het Nederlands, in het Engels. Wij hebben in de laatste jaren zijn ook de studenten of de mens, of leerlingen van hbo, mbo die scripties maken. Dus, en heel veel onderzoeken. Ik, ik ben niet zozeer geïnteresseerd in twee soorten boeken dat zijn reisgidsen en kookboeken zijn heel veel. Iets van reisboeken en kookboeken heb ik er een aantal meer specifiek boeken gekozen in mijn collectie. Maar bijvoorbeeld hier heb, ik heb hier een, een aantal boeken. Dit is bijvoorbeeld een hele oude: Opvang, opvang en begeleiding van Vietnamezen of voogdij pupillen. Dat is van toen in de jaren ’80 denk ik ’70 of de, het boek over die Vietnamezen in de psychiatrie. Dat is ook zoiets. Kortom is het allerlei soort boeken. Wij hebben ook de, de Nederlanders hebben ook veel boeken in het Nederlands, in Nederlands geschreven over Vietnam. Een bekende boeken misschien dat is deze. Ik vind het heel, hele mooi boek. Dat is leeuw en draak. Dat is vier eeuwen Nederland in Vietnam. Die zijn door Vietnamezen en door Nederlanders en geschreven over vier eeuwen tussen leeuwen, dus Nederland. En draak is Vietnam. Dat is heel mooi.
[i] En wat betekent al die boeken voor u?
[r] Nou.. Ik, ik ben toen ik nog jong was toevallig beland ik in de sfeer van uitgeverij in tekstwerking. [tekstverwerking] Ik ben begonnen als editor toen ik, even kijken, ik was toen achttien jaar. Toen heb ik een, een typecursus gehad. Dus je moet op een gegeven moment moet je echt, moet je iets kunnen typen. Nou, hoe doe je dat? Dus op gegeven moment vroeg mijn moeder mij, mijn moeder was toen een advocaat. Nou kan je voor mij een zelf pleidooi voor me typen. Dus ik begon typen. Ik had.., tien vinger typen ook via mijn moeder. Op een gegeven moment gingen, ging ik naar universiteit. En daar heel gewoon dat, is dat daar heb je altijd een groep studenten die noteren alles wat de docent vertelt. En je maken een boek daaruit. Want niet alle studenten komen naar college. Dus wij kunnen de boeken maken, typen, toen gebruikten nog een stencils. En wij mag stencils college dictaten verkopen, wij verkoopten aan die studenten. Dus ik zat toen bij een van die groepen. Ik ben begonnen met zeg maar typen met stencil toen met handmatig draaien, daarna met motor. Dus ik, ik raak langzaam aan verwikkeld aan die het maken van boeken. In Nederland ik ben, zeg ongeveer, vijf of tien jaar Eh.. Dat niet, niet in verwikkeling geraakt in Nederland. In 1982 d’r was toen een groep van, van de jonge mensen die zegt: hé, wij moeten wij misschien een boekclub organiseren. Of een penclub of zoiets Toen begonnen wij een groep te organiseren. Ik zat toen niet bij die groep. Maar ze hebben bijeenkomst. Ze hadden bijeenkomst, ze hebben toen de poëzie meegenomen, verhalen meegenomen. En bij die, in die bijeenkomst hebben ze verteld over hun eigen ver.., verhalen voorlezen, poëzie voordragen, dat soort dingen. Nou iemand heeft mij toen gevraagd of ik daar wil aansluiten, aangesloten worden. Oké, dus ik ben toen begonnen met zeg maar weer een soort een soort editor. Ik vind wel interessant om.., want je leest niet alleen in die woord, maar leest, je leest ook een achtergrond terwijl je leest je weet hoe de auteurs, hoe de schrijver op dat moment zich voelen. Voor mij heel interessant om te achter te komen. Soms misschien, klinkt misschien raar. Maar door aantal fouten kan ik op dat moment kunnen voorstellen wat men toen dacht. Ja, heel interessant. En ik begon toen al met schrijven. Ik schrijf voornamelijk verhalen in het Vietnamees. En ik heb ook verhalen in het Nederlands geschreven. Ik heb ook verhalen gepubliceerd in diverse literaire magazines, in magazine in, in Amerika, in Frankrijk, Duitsland en dat soort dingen. Voor Nederland ik heb het voor, toen voor onze wereld verhalen opgestuurd, ingestuurd. Ik heb wel een keer in finale gestaan voor een van mijn kort verhalen. En ik ben nog steeds niet, ik zit in, nu zit ik in een soort eh.., editor board [bestuu
[r] van aantal tijdschrift in Amerika en in Nederland heb ik ook gedaan.
[i] En het zijn allemaal Vietnamese boeken?
[r] Nee.
[i] Geen? Niet alleen Vietnamese..
[r] Niet alleen Vietnamese boeken, ja.
[i] Maar wordt, wat ik daarmee bedoelt is dan, zijn dat de verhalen van de Vietnamese mensen of zijn er ook allerlei verhalen uit verschillende streken van verschillende nationaliteiten?
[r] Ja, is dat heel boeiend. Wij hebben hier, wij hebben toen, even kijken hoor. Ik heb het.., Ik heb het toen, wij hebben toen in 1982 waren we begonnen met een penclub. Wij noemen het ‘Cai Dinh’. Maar toen kwam wij bij elkaar in kleine club. En, en in 1992 hebben gezegd nee, dat moeten wij echt gaan organiseren als stichting, officieel stichting. Dus ik heb het toen samen met nog een aantal vrienden een stichting Cai Dinh in het leven geroepen. En we hebben laten registreren als echt een stichting. En, daarna heb ik..
[i] In welk jaar was de stichting opgericht zei u?
[r] Officieel in 1982.
[i] Oké. Officieel is 1982?
[r] Officieel, wij waren opgericht in 1982. In 1992 zijn wij officieel geregistreerd als stichting.
[i] Geregistreerd als een stichting, oké. Dus 1982 is eigenlijk een club vrienden, als penclub is het begonnen en was in ’92 was dat?
[i] Ja, 1992.
[r] is het ook echt stichting, officieel stichting geworden.
[r] Is echt stichting. En ik ben de voorzitter van de stichting. Wij hebben in het begin aantal boeken uitgegeven. En boeken proberen wij hier in Nederland te verkopen, ook in Frankrijk, in Amerika. Maar misschien kent u, zeg het.. Uitgeverij is soms een moordende concurrentie. En er zit allerlei zo rare kosten, bijvoorbeeld de voor om boeken in, in Amerika te kunnen verkopen moeten wij ongeveer 50% provisie aan hun betalen. Dus op een gegeven is het onhaalbaar situatie. Wij hebben in totaal zeven boeken uitgegeven. Wij hebben een cd gemaakt. We hebben.. Maar naast die, de boeken voor Cai Dinh heb ik ook een aantal boeken gemaakt voor mijn vrienden, mijn vriendinnen in Vietnamees in Nederland. Ja want ik, ik zeg bijvoorbeeld dit is, in dit boek, dit boek is een collectie van bijna alle Vietnamese schrijver in Nederland op dat moment. Ja, mensen, de ene schrijven poëzie, de ander kort verhalen. Ik schrijf fictie. Ander mensen maken studies over literatuur. Een Nederlands professor heeft iets over Vietnam, Vietnamees cultuur geschreven. Iemand heeft bijvoorbeeld studie over muziek, Vietnamese muziek geschreven. Dus hier in totaal, wij hebben 15 mensen kunnen gevraagd voor dit boek.
[i] Ja, wauw, nou dat is heel interessant over de boeken. Is een van van uw passie. En zou u iets willen vertellen over wie u bent?
[r] Nou, ik ben, ehm ik ben, leef, leven, levensverhaal is een hele reis. Ik komt, ik komt oorspronkelijk uit noorden Vietnam. Ik ben in Hue, dat is in midden Vietnam, geboren. En ik ben opgegroeid in Saigon. Nou.. In Vietnam daar waren toen, zeg, Vietnam was verdeeld in twee, Noord en Zuid. Ik zit in Zuid dus automatisch ging je in dienst. Dus ik op een gegeven moment in 1968 ging ik in militair in. Ik was toen kadet. Ik van het militair academie. Ik studeer, ik stuurde toen farmacie. In 1973 ben ik afgestudeerd als apotheker. Ik ben op dat moment ook luitenant in de, in het leger van Zuid-Vietnam. Ik heb een twee jaren in de, ergens in een divisie in Zuid-Vietnam gewerkt. Niet echt gevochten, omdat apotheker zit altijd in zeg maar in headquarter [hoofdkwartie
[r] . In 1980, nee, in 1975 was Vietnam, heeft de communisme Zuid-Vietnam veroverd. Ja, ik heb het.. Ik zat toen aan verkeerde kant. Automatisch worden alle mensen in gevangenis gezet. Ik, of ze noemen concentratie.., of heropvoedingskampen. Dus ik was in die kampen verschillende zes, zeven kampen geweest, overal. In 1977 hebben ze mij vrijgelaten omdat d’r gewoon zoveel mensen gingen vluchten, dus dan kwam tekort aan mensen. 1977 ben ik vrijgelaten. Ik heb toen gelukkig nog een baan kunnen vinden in farmacie. Ik werk toen gedurende twee jaar in diverse apotheken. Maar, de situatie op een gegeven moment niet, niet meer haalbaar. Ik ben in, wij zijn in 1978 getrouwd. Ik heb mijn vrie.., mijn vrouw nu toen al negen jaar gekend, maar door de oorlog kon wij niet trouwt. Op een gegeven moment 1978 zijn we getrouwd. Toen mijn dochter geboren, de situatie wordt steeds nijpender. En, ja op een gegeven moment hebben wij besloten dat wij moeten vluchten. 1980 zijn we gevlucht, met een kleine boot. Vier dagen, of drie dagen vier nachten in zee. Toen heeft Nederlands schip Smit Lloyd 104 ons gepikt, of gered op zee. En ze hebben ons naar Singapore gebracht. Dat was toen in augustus 1980. Dus rond deze tijd. En wij toen in Singapore voor, binnen twee, drie maanden, als je helemaal geen familieleden of geen sponsoren dan moet je of dan zou je naar Nederland moeten gaan. Wij hebben verder geen familielid in andere landen. Dus toen gingen wij naar Nederland in 19.. In oktober, dus in deze tijd. In oktober 1980 gingen we naar Nederland. In opvangcentrum, opvangcentra, zijn er twee. En toen was mijn zoon, onze zoon geboren. Dus wij, ik heb nu mijn dochter is op dit moment, even kijken hoor, 35 en mijn zoon is 33 jaar. In Nederland ging ik, ik wil toen verder studeren. Omdat, ja, ik, ik, ik vind dat heel jammer. Ik heb het zo, zoveel gestudeerd en hier, ja. Ik vind niet dat, dat ik andere.. Ik vind dat apotheker is een heel mooi beroep is. Dus ik wil verder studeren. Toen Toen ging ik, kon ik naar Groningen gaan voor studie. Het diploma farmacie, apotheker in Vietnam werd toen beoordeeld als twee jaar in Nederland. Ik, dus ik kreeg een twee jaar vrijstelling, het eerste twee jaar. Toen was nog een ouwe stijl. Dus ik begon met doctoraal studie in.., ik heb doctoraal gehaald en in uiteindelijk 1870 ben ik voor twintig keer afstudeer als apotheker in Nederland. Nou toen gingen wij, ging ik..
[i] Bedoelt u ’87 of zei u ’78? Afgestudeerd?
[r] Nee, afgestudeerd in 1987, omdat ik ben gevlucht in 1980. En hier twee jaar en eerst moet je ook de taal studie leren. Dat heeft mij ongeveer twee jaar, anderhalf jaar gekost om Nederlands kunnen, Nederlandse taal te kunnen beheersen omdat de studie is alleen maar Nederlands, ja. Dus 1987 ben ik afgestudeerd. Toen heb ik geprobeerd werk te vinden in, in het Noorden. Maar dat lukt mij niet, op een geven moment hoor ik via via. Nou, hier in Maarssen is er een baan voor jou, misschien. Dus ik heb gesolliciteerd en ook gelijk geaccepteerd, aangenomen. Ik werk, ik werkte toen voor een vrij groot farmaceutisch bedrijf in Maarssen. Dus ongeveer 10 minuten met de, met de fiets. Het bedrijf soort honderden, zeker vierhonderd mensen. Nou, je.. Je, je dacht dat oké zit goed omdat zoveel mensen daar werken, maar helaas. In twee en een half jaar vier keer gereorganiseerd. En op een geven moment overleef ik niet. Dus het bedrijf is totaal failliet. Ik ging toen naar, gelukkig in Nederland als het eenmaal een baan gevonden hebt, dan kan je makkelijk inrollen in andere banen. Ik heb ander werk gevonden in Diemen, in zuiden van Amsterdam. Dus ik werk daar vanaf 1990 als apotheker in dat bedrijf.
[i] Tot aan nu toe?
[r] Ja, tot nu toe.
[i] U heeft heel veel verteld. Ook over Vietnam in de tijd dat u een aantal jaren in de heropvoedingskamp hebt gezeten. Hoe heeft u toen ervaren? Ik hoor heel veel, ja, verschillende verhalen, best wel gruwelijk ook. U heeft het zelf meegemaakt. Wat, wat was uw ervaring toen?
[r] Ja verhalen zo divers. Ik ben in totaal in zes heropvoedingkamp geweest. En één ding toen, het eerste gevoel, want ze hebben ons geroepen, neem genoeg eten voor 10 dagen. Dus ik heb het nog niet zoveel meegenomen. Ik heb letterlijk het geld meegenomen. Ik dacht nou je kan toch wat, je zou toch overal voedsel kunnen kopen, eten kunnen kopen, geen probleem. Na 10 dagen naar huis. Maar na 10 dagen horen helemaal niks. En toen begon echt paniek en ja mensen.. Ik vind het wel heel zielig dat oude mensen of oude ex-officier die plotseling, ja, die wist eindelijk niet hoe hun vrouw zich kunnen redden in die situatie. Echt chaotisch. Maar op een gegeven moment hebben wij moeten accepteren, zo zij het. Wij kunnen niet doen. Op dat moment sta je met de keus, overleven of niet? Ik zeg: ik moet overleven. Ik moet sowieso in ieder geval overleven. Nou om te overleven. Enige manier die je kan overleven in die situatie probeer zoveel mogelijk positief te denken. Dus door die sit.., door dat gedachtegang probeer ik altijd de zaak bekijken in de positieve zin. Maar ik heb het in mijn, in omgeving heel veel verhalen gehoord over de ellende of de mensen wordt mishandeld. Ja dat, dat weet ik. Maar op een gegeven moment denk ik nou, dat is toch het lot van, van je leven. Je moet, je moet dit lot accepteren. Omdat wij stond in de verkeerde kant. Ja wij, we hebben de, de strijd verloren. Dus ja, wat moet je nog doen. Ik ben blij dat ik nog, elke dag nog leeft. En.., maar je moet, je moet continu positief denken. En mijn voordeel is eigenlijk in mijn jeugd heb ik heel veel met muziek geraakt. Ik ken uit m’n hoofd honderden Vietnamese liedjes. Ja dus dat is m’n enige vermaak in die concen.., heropvoedingkampen. Ik kan zeg maar zelf, zeg maar die lied zelf te gaan zingen en te denken terug aan die, aan die tijd. Veel mensen hebben geen hobby’s en die zitten hele dag, die zaten toen hele dag te mummeren [mijmeren, mummelen] over.., te jammeren over het leven. Maar dat.. Je weet in de gevangenis moet je altijd proberen positief te, te leven. Anders ga je, ga je dood, ga je ten einde. En ik denk door mijn, mijn opvattingen kan ik hebben rustig, en.. Ik beschouwt die als een, een slechte, aantal slechte bladzijden in mijn leven. Maar in het begin heb ik wel, haat ik wel de communisme, maar ik dacht nu, je moet eigenlijk begrijpen: ze hebben ook heel veel moeten.. Bijvoorbeeld hun familie in het noorden wordt gebombardeerd. Of ze, of mensen, de communisten hebben ze naar het Noor.., naar zuiden gestuurd en dan ging ze, zijn ze gesneuveld. Dus de mensen in, die in Noord-Vietnam zit met al het ellende van zoveel impact in hun familie. Automatisch haten ze de Zuid-Vietnamezen. Dat is normaal dat, dat mensen.. Ik vind dat wij zijn allemaal de slachtoffer van, van een oorlog die wij eigenlijk niet willen. Ook noord, zuid. Alleen de grote macht, ik noem het aan de ene kant het kapitalisme aan andere kant was de communisme. Dat was toen een conflict tussen die twee, we noemen dat de koude oorlog. Door koude oorlog wij, Vietnam zat toen in het front van die, van de conflict tussen China, Rusland ene kant en de andere kant een zeg maar vrije wereld, kapitalistisch landen. Dus ja, dat is het lot van land. Ik, ik, zit mij alleen nog vragen: waarom moet Vietnam zoveel ellende hebben? Waarom valt allemaal in Vietnam? Waarom niet andere landen? Waarom kunnen we niet in vrede leven? Maar zo eenmaal is het. Dat is koude oorlog. En wij zijn gewoon slachtoffer. Alleen een aantal, een groep mensen die hebben van de oorlog geprofiteerd. En vooral het Noord-Vietnam, Noord-Vietnamezen partijleiders omdat ze hebben de oorlog letterlijk gevochten voor hele communistische systeem. En het, ik, ja, ik vind heel jammer dat mensen zo naïef konden denken dat, ja je.. Oké, je vecht voor jouw, voor jouw land, oké. Maar je moet niet vechten voor een ideologie of vechten voor een ander land.
[i] Wat doet zo iets dan met u? Dat u dat allemaal zo hebt ervaren. Wat doet dat met u?
[r] Ehm, Ik, ik moet proberen te, rustig te doen. Ik moet denken aan het lot van mensen en kijken wat, wat de oorzaak is. En ik bestudeer de mensen hoe ze zich reageren in die situatie, het heel boeiend. De een doet dit de ander doet dat. Reactie van mensen is heel, ja, divers. En ik probeer in mijn verhaal te schrijven begon ik, ik begon toen zeg maar die dingen te analyseren en, en proberen verhaal te schrijven. Maar op een gegeven moment zeg ik: hé, dat is, dat is, dat is niet, niet helemaal goed. Dat is gewoon, dat is de te normaal. Ik wil iets meer doen in, in verhalen. Dus ik wil ook die al gevoelen kunnen overwinnen Dus mijn verhaal ook ging over het, het lot van de mensen in gewone leven. Dus ik, in verhaal probeer ik twee dingen niet te schrijven. Eerst over die tijd in, in de heropvoedingskampen. Zoveel mensen hebben daarover geschreven. Ik heb ook geen verhaal geschreven over mijn beroep. Want je moet in, ik, ik bedoelt schrijven is een soort zelfoverwinning. Ik moet mezelf overwinnen. Ik schrijf het alleen over die het lot van mensen algemeen in, in de, in de omgeving tussen ellende moeten ze overleven, moeten ze door en het conflict, continu gevecht tussen goed en kwaad. Ik zeg het, een verhaal hoor je meestal dat mensen het hoofdpersoon altijd goed ding, goeie dingen doen. Nee, ik in m’n verhaal veel tussen goed en kwaad. De ene, de ene keer kunnen ze ook heel kwaad, heel slecht zijn, slechterik. En andere keer ook altijd goed. Dus, je bent niet goed tegen een bepaalde mensen maar je goed, bent goed. Dat is soort humane.
[i] Ja, u sprak net over overwinnen. Wat moet overwonnen worden?
[r] Overwonnen, wat moet overwonnen worden. U moet het, de normaal gevoelen van mensen kunnen overwinnen. Als u, net als bij de talen, ik heb toen, terug naar Nederlandse taal, ik heb drie keer Nederlands geleerd vanaf, vanaf nul. In het opvangcentrum heb, heb, hadden wij toen 400 uur taalles gehad. Na 400 uur had, hadden wij genoeg woorden, woordenschat om te kunnen overleven. Naar supermarkt dingen kopen, dingen bestellen. Eenvoudig telefoon met de huisarts, dat soort dingen. Toen ik wilde studeren ging ik naar een instituut van toegepast taalkunde in Groningen. Toen heb ik op andere manier geleerd. Ik heb het toen geleerd, ik, ik zeg: hé, ik kon nog een niveau hoger. Maar op een gegeven moment ben je echt verzadigd. Ik begon te, te, te kijken hoe kan dat. Toen begon ik aan de kinderen te kijken hoe ze eigenlijk leren. Ik, toen besef ik opeens hoe moet ik dat taal leren is, je moet niet in de taal zitten. Je moet boven de taal zitten. Nederlands, het Nederlandse taal is net als Vietnamees. Ik vind dat heel grappig. Veel mensen denken de Vietnamese taal hebben grammatica, nee. Vietnamese taal hebben heel, heel weinig grammatica. Nederlandse taal heeft ook heel weinig grammatica. Ja, ik, ik zie veel dingen gemeen tussen de Nederlandse taal en Vietnamese taal. Maar één ding heel belangrijk voor alle talen, je moet boven de taal zitten. Voor gevoel ook zo. Je moet niet in je gevoel leven. Probeer te zwemmen tussen jouw gevoel. Je moet er boven, dat bedoel ik overwinnen. Je moet boven jouw gevoelen naar beneden kijken: hé. Dus je moet proberen jou, zeg maar uit jou te gaan en terug kijken naar wat jij denk. En wat, stel, jij denkt: oké, die hoofdpersoon zou zo denken, maar je moet proberen te denken, oké maar stel dat zo is gebeurd, wat gaat die persoon gaan denken. Wat die persoon ik gaat denken. Dus je moet er boven. Mijn verhaal schrijf, ik schrijf verhaal honderd procent fictie. Heel heel, maar, maar, maar op een gegeven moment heb ik misschien grappig, heb ik wel kritiek van mensen gehad. Weet u wat kritiek is?
[i] Nee.
[r] Mensen denken, mensen dachten, en denk ik nog steeds, denken dat mijn verhaal alle verhaal van die mij geschreven hebt, zijn echt. Ja, maar sorry, ik schrijf honderd procent fictief. Alle, hoe persoon dagen, de omgeving, dat soort dingen. Ik heb geen, heel weinig misschien 10% echt en 90% echt fictief. Tegen, daartegenover hebben hier een, ook een vriend van mij, ook gewoon penvriend. Die heeft al 100% non-fictie geschreven. Heel raar. Dus iedereen denkt het, ja verhaal, verhaal, maar die weet niet dat mijn verhaal 100% fictie is, zijn. En zijn verhaal is 100% echt. Maar op een gegeven moment zelf ik dacht, aan de ene kant ben ik nog heel blij dat ik het zo, zo goed, zo realistisch kunnen verwoorden maar, maar aan de andere kant zeg nee je moet niet zover schrijven, omdat ik zeg ik schrijf niet alleen over de goeie mensen, iedereen hebben toch neiging om hoofdpersoon een goeie karakter te geven. Ik in m’n verhaal schrijf ik: ik ben echt slecht, ik kan zeggen ook.. Ik vind het, ik vind dat in vergelijking met Nederlands literatuur, ik denk Ronald Giphart bijvoorbeeld die kan ook zoiets schrijven. Die schrijft ook heel goed fictie, een beetje fictie verhaal. Simon Carmiggelt, die schrijft echt verhaal, die schrijft echt wat hij gezien heeft, ja. Maar Ronald Giphart, ja, als je leest die verhaal van hem, dat is goed, dat is fictie.
[i] Ik hoor dat u echt een positieve instelling heeft hè. Al, in alle ellende toen u meemaakte in Vietnam bezit u al zo’n positieve instelling. Heeft dat u vanuit uzelf of heeft u dat vanuit opvoeding meegekregen van uw ouders?
[r] Helaas ik moet zeggen dat komt niet door mijn ouders. Ik heb, ik heb door mijn hele leven, in heel veel situatie meegemaakt. En ik, ik observeer altijd wat mensen doen. En ik, ik probeer altijd te achter te komen waarom ze het doen. En uiteindelijk heb ik gezien dat, dat positief is enig factor om je leven om je kunnen verder vrolijk gaan in je leven.
[i] Probeert u te vertellen dat het belangrijk is om te begrijpen wat mensen zich bezighoudt?
[r] Ja, ja. Als je mensen observeert, dan zie je dingen die maar je moeten kijken dat, kijken wat welke grappige kant van die.. Maar positief denken nu heeft de wetenschap bewezen dat die psychisch factor hele belangrijke rol speel in, belangrijk rol speelt in de, in de ziekte. Bijvoorbeeld mensen met kanker: waarom wordt de ene wel genezen en andere mensen niet genezen? En men gaan nu meer verdiepen in psychische factoren en ze hebben een aantal ontdekkingen gehad dat zelf voor een aantal ziektes bijvoorbeeld autonome ziekten reuma, zelf kanker, psychische stoornis kan je via een psycho analytische manier genezen. Dus ik denk waarschijnlijk, ik denk min of meer door mijn positieve instelling, ik ben in mijn bedrijf is iedereen verbaasd. Ik ben 30 jaar niet ziek geen een dag ziek geweest. En voor hun is het onbegrijpelijk. Elke dag precies om acht uur ben ik daar.
[i] En heeft dat met positieve instelling te maken of zit daar nog een geheim achter?
[r] Ik vertel niet aan u of aan mensen dat van veel mensen vragen hoe kan dat? Wat eet je? Hoe leef je? Ik vertel niet wat ik eet. want ik weet ik weet niet exact wat dat is. Maar ik denk je moet geloven dat door positieve instelling dat je een aantal dat je zover kan bereiken. Ik ben heel blij. En als je daarin gelooft moet je verder doorgaan. Want ik heb geen tegen bewijs kunnen vinden.
[i] Oké, als we kijken naar het moment dat u in Nederland kwam, wat was uw indruk van Nederland?
[r] In Singapore, zeg maar eerste maanden toen hebben wij, ik heb wel geprobeerd mijn contact te.. te maken die woont in Amerika. Wij hebben een aantal ooms en tantes in Amerika. Maar die wil toen ons niet sponsoren. Op gegeven moment moesten we naar Nederland. Toen kennen wij wat in Nederland heeft. Wij kennen de tulpen wel. Wij kennen de Guigoz melk. Misschien kent u de melk Guigoz niet, maar in Vietnam was heel bekend merk, heel goeie melkpoeder voor kinderen heel duur. En ..ja dit is de samenwerking tussen Nederland en Frankrijk. Guigoz blik is een echt begrip in Vietnam. Wij kennen even kijken Philips. Mijn vader had toen een Philips radio en hij was echt daar echt trots op. Dat is zo goed en altijd goed ontvangst. Dat soort dingen. Verder kennen we niet. Ik ken wel een chocoladereep die heet niet Van Nelle, maar Van Melle. Iets anders. Van Melle is ook ..niet zo onbekend in Nederland. Dus met die kennis en ..toen .. kregen wij nog informatie over Nederland en wij weten het koud land is. Zo en zeg maar de taal lijkt op Duits. Ik ken helemaal geen woord. Ik ..ja ik ken misschien Engels en Frans. Hoe kunnen wij daar overleven. Toen gingen we naar Nederland. En eerste indruk die ik gehad heb, dat ik geen goede indruk moet ik zeggen. wij gingen eerste bijeenkomst in opvangcentrum in Leerdam. Eerste of de tweede dag kwam een tolk die vertelt Nederland is Socialistische land. Pffff…ik zeg…wij zeggen heb echt want net echt horen hier is een Socialistisch… ..ja… En toen kregen informatie. Je moet naar bepaalde huisarts gaan. Je moet die weg volgen. Je mag geen toen was nog zo, je moet naar bepaalde huisarts in jou dorp gaan. De kinderen hebben bijvoorbeeld kinderboerderij of ze noemen volkstuinen. Dat hebben wij in Vietnam ook zoiets. Wij noemen ook volkstuin. Voor iedereen is dat een slecht begrip. En ..of we hebben hier nog zeg maar een buurtvergadering. In Vietnam hebben we buurtvergadering, dat is een soort m…. voor de rechtbank. Maar hier dus.. Een aantal keer ben ik ook naar die zeg maar die volksvergadering of buurtvergadering. gegaan om te kijken. Wij hebben hier bijvoorbeeld TBS, dat is een soort heropvoedingskamp in Vietnam. hetzelfde.
[i] U dacht waar kom ik dan terecht haha..?
[r] Ja waar kom ik ja.. Maar de tolk vertelt toen, nee nee nee hier is Socialistisch, maar niet als een Socialistisch die u al kent. En ik zeg laat maar. Ik wil eerst zien. Ik wil eerst zien. Dus begin moet ik zeggen eerste jaren leefde ik echt met een gevoel…ik was toen in zo vrij land en hier moeten we naar huisarts moet ..afspraak maken. We gingen daar heen en krijgen helemaal niks. Alleen advies. In Vietnam ook zo. Je ging toen naar zeg maar een buurtarts en kreeg je ook niks ook misschien een paar pilletjes. Hier ook zo iets. Je moet overal in de rij staan. Je moet zoveel formulier. Je moet dit je moet dat. Alles moet wordt voor jou geregeld enne in begin vond ik wel ja een beetje eng. Controle overal, dus echt Je ziet overal controle door de mensen in jou omgeving, want wij hebben toen buurtvergadering, mensen kunnen zeg maar politie bellen als er een vreemde in de buurt komt bijvoorbeeld dat ja..
[i] Dus die associatie met wat u in Vietnam hebt meegemaakt, waardoor u bent weggedaan die ziet u weer terug in Nederland.
[r] Ja correct!
[i] En dat maakt dat u bang bent dat u weer in dezelfde situatie terecht komt?
[r] Ja ja!
[i] En u had een hele andere beeld van Nederland toen u hier kwam?
[r] Ik had helemaal geen andere beeld, we hadden toen hele maal geen beeld over Nederland. Wij weten dat een klein land en dat is Philips en tulpen en misschien heel veel melk.
[i] Wat dacht u te vinden hier in Nederland toen?
[r] …ik….
[r] Eerlijk gezegd ik was heel ongelukkig in het eerste jaar. Want alles moet je vanaf het begin beginnen, want wij hebben niemand. Ik ben een van de eerste groep die hier gekomen waren. ..dus..ik moet.. Iedereen vraagt wat ik doe. Ik krijg nog een gastgezin. Ik heb nog een sponsor, maar ..wat we denken strookt niet altijd met wat zij dachten.
[i] Wie zijn zij?
[r] De sponsoren, gastgezinnen. dezelfde studie. Ik wil toen studeren. Ik vroeg toen aan de maatschappelijke werkster waar ik kan studeren. Maar ze hadden helemaal geen ervaring met intellectuelen mensen. …wat.. Tot nog nu hebben ze contact met de Turken en Marokkanen die mensen die als gastarbeiders die komen die willen zeg maar eenvoudige zeg maar arbeidsbureau en krijg werk in pak, in magazijn of schoonmaak dat soort dingen. Ze hebben geen idee waar universiteit is. Nu klinkt het misschien raar. Maar dat was toen zo. Dus ik vroeg nou, waar kan ik studeren? Weet niet, ik zal vragen. Maar toen krijg ik geen gehoor. Ik heb toen gevraagd toevallig weet ik dat ja in Groningen een universiteit. Ik weet dat in Amsterdam, maar Amsterdam Wij mochten toen niet in Amsterdam, Den Haag in Utrecht komen wonen, Rotterdam ook. In vier steden mochten wij niet komen als wij geen werk me Dat is natuurlijk omdat nu begrijp ik in 1980 toen wisten we niet, maar nu weten wij 1980 kampt Nederland echt met economische crisis. Dat is wel logisch. Op gegeven moment heb ik wel gevonden de universiteit in Groningen. Ik heb zelf gebeld, de docent gebeld en gevraagd hoe zit het nou. Dus het begin hier is heel anders dan mensen in Amerika in Frankrijk begonnen. Wij hebben hier geen…
[i] Hoe lang heeft u in opvangcentrum in Leerdam gewoond?
[r] Leerdam is eigenlijk een zeg maar een tussenstap. Daar wordt het medisch onderzoek gedaan. Formulier ingevuld. Je blijft daar alleen 2 weken, alle groepen. Die in Nederland komen blijft daar 2 weken en daarna werden we verspreid in diverse opvangcentra. Ik, wij starten toen in opvangcentrum in Heerde. Heette Victoria Vesta, ook weer 9 maanden. En toen is dat opvangcentrum verkocht aan Bhagwan toen was Bhagwan een hele begrip in Nederland. Ze hebben het opvangcentrum gekocht. Want we waren toen verkast naar opvangcentrum in De Wijk bij Meppel. Ongeveer 6 maanden. Dus in gedurende 9 plus 6 maanden, dus 15 maanden heb ik de taal geleerd.
[i] En u heeft daar ongeveer 9 maanden gewoond in opvangcentrum in Heerde? En daarna? Wat gebeurt daarna? Mocht u zelf een keus maken waar u kunt wonen?
[r] Nee, in Heerde heb ik aangegeven dat ik verder wilde studeren. Dus ze waren druk bezig om een [onduidelijk] voor mij te vinden, maar het lukt niet. dus opgegeven moment heb nou opvangcentrum gaat dicht. Jullie moeten naar ander de rest. Een aantal mensen hebben een huis gekregen. Degene die nog geen woning gekregen hebben moet moest toen naar een andere opvangcentrum.
[i] Zat u toen bij?
[r] Ja ik zat toen bij, dus toen gingen wij naar De Wijk bij Meppel. Ik ging toen naar Groningen, een taalles, vandaar dat ik toevallig weet dat in Groningen een universiteit en daarvoor. Ik weet toen alleen Nederland twee of drie steden. Amsterdam alleen van naam. Amsterdam, Rotterdam, Den Haag. In Vietnam noemen we La Haye, nu weten we Den Haag. En Utrecht was voor ons onbekend. Dus drie steden dat is, was Nederland.
[i] Dus u heeft in Groningen gestudeerd.
[r] Ik had uiteindelijk in Groningen gestudeerd.
[i] En wat voor studie heeft u daar gedaan?
[r] Ik heb Farmacie gestudeerd.
[i] U woonde in Meppel en ging naar Groningen voor studie?
[r] Nee. Ik ging toen waren we toen in Meppel in opvangcentrum. Ik heb er toen aangegeven, oke, In Groningen daar is een universiteit, dus ik wil daar een huis hebben om verder te kunnen studeren. Toen gingen wij naar Groningen, wij kregen daar een huis. Het is een groot huis. Nu weet ik, omdat niemand daar…onbetaalbaar voor gewone mensen. Dus splinternieuw nieuwbouwwijk in Groningen. Ik zeg, oh dit is toch.. cool, tof! Opeens krijgen we nieuwe huis met zoveel kamers. Maar goed! Toen was mijn gevoel…ja ik begon een goeie indruk te krijgen van Nederland. Nederland is toch goed voor ons, hebben toch ons geholpen voor onze studie. Voor mijn studie is vrij makkelijk. Toevallig ken ik via via..ik weet dat bepaalde docenten, ik moet contact hebben met die docent. Ik heb hem gebeld. Ik heb…kom kom interviewen en praten. Wij hebben verteld, ik heb verteld wat ik gedaan heb in Vietnam. Hij zegt, oke.. ga maar studeren. Zo makkelijk, ik dacht….. Ik dacht waarom zo makkelijk en die professoren hebben ons zeg maar … wel geholpen in wat hij kan, wat hij kon toen. Nou hij zegt oke, de Nederlanders zijn ook goed.
[i] Toen begon u met …met.. in te zien dat Nederland toch heel anders is wat u in eerste instantie hebt meegemaakt. Ja toen kwam de verandering?
[r] Ja toen kwam de verandering in mij. Ik zeg Hee, in Nederland kan je ook zo veel dingen, langzaam aan weet je, Nederlanders zijn… Ze hebben eigen gevoelens, eigen cultuur. Dat moet je respecteren. Sommige dingen die wij hadden wij altijd een grapje maken ..
[r] oke, door verandering, wij maken heel vaak een grapjes over Nederland een rare cultuur. Bijvoorbeeld hier als koffie drinkt, twee keer koffie dan krijg je een koekje en blik gaat dicht. Dat is voor ons onbegrijpelijk. Echt onbeschoft!
[i] Waarom is dat onbeschoft?
[r] In Vietnam als je een thee krijgt dan staat daar een schaal van koekjes of snoepjes. Nogmaals drink wij of eten wij geen koek bij koffie, hebben koffie. Maar als koek daar, dan mag je absoluut blik niet dicht doen. Dat is euh…ja… Dat soort dingen, hier moet je altijd, hier heb je toen nog de term van theetijd is ongeveer twee, drie uur. Voor ons..waarom moet je altijd thee drinken, waarom moet je ’s ochtends koffie drinken en ’s middags thee drinken. Waarom kan het niet anders? Rare gewoonte. Hier zie ik bijvoorbeeld, zag ik toen een aantal dorp, helemaal geen euh.. in die tijd helemaal geen leven op zondag omdat mensen van zo gelovig. In Vietnam wij vaak toen vrij gelovig maar niet zo erg.
[r] Ik geloof in Buddha. Ik ben geen Buddhist. duidelijk: veel mensen in Nederland ook zij geloven in God, zij zijn geen katholiek of geen christenen. Ik geloof in Buddha, ik geloof in reïncarnatie. Ja werk van… de causale verband het hiernamaals geloof ik daar in. Maar ik ben geen echt Buddhist.
[i] Wat is voor u een echt Buddhist?
[r] Een echt Buddhist dat betekent dat je krijg een speciaal naam, zeg maar een soort doopnaam in Boeddhisten. Op dat moment, ja, je offert je aan Buddha, je je… Je bent op dat moment leerling van Buddha. Je moet Boeddhisten praktiseren. Dat Buddhist zijn rechtlijnen. Je moet dat volgen, heel eenvoudig hoor, vijf rechtlijnen, nou… Vijf euh…ik ik kan het niet aan die vijf voldoen. Bijvoorbeeld Bijvoorbeeld een van de rechtlijn dat is je mag geen alcohol drinken. Nou sorry ik drink af en toe wel alcohol dus ikke.. Ik vind dat ik ben niet geschikt als een Buddhist.
[i] Boeddhisme is een soort levenswijze? Een richtlijn, een leidraad in je leven toch?
[r] Ja ja, omdat de conditie van Godsdienst of dat is je
[r] Euhm…je… Je hebt een euh…creator. Maar Buddha is euh.. is anders dan God. Buddha creëert het heelal niet. Buddha is degene die Het systeem.. beschrijf reïncarnatie en Nirvana begrijpt en ik probeer die leer aan de mensen te te vertellen. Dat is geen godsdienst. Omdat Buddha geen oppergod.. Hij weet alleen de weg. Dat is het verschil.
[i] Ja, even terug op, toen bent u afgestudeerd? Wat gebeurt daarna?
[r] Nou dat is ook een bizar verhaal. De..ik was begon met studie in 19..euh.. Begin 1982, 1983, zeg maar rond de kerst. Euh in 1984 begon Nederland met een hele groot project, dat betekent dat heet OETC onderwijs. Voor de…in eigen taal in cultuur. Onderwijs in eigen taal en cultuur – OETC. Dat project houdt in Ze hebben toen gezien dat de kloof tussen eerste en tweede generatie tweede generatie wordt werd steeds groter. en ze waren bang dat er geen communicatie meer tussen de eerste en de tweede generatie van allochtonen. In 1884 begonnen ze met een groot project..
[r] Ja 1984 Toen begonnen ze zeg maar alle kinderen van de lagere school mochten maximaal per week 2.5 uur in eigen taal krijgen. Dus de Chinese kinderen naar Chinese les. Vietnamese kinderen naar de Vietnamese les. Marokkanen naar de Marokkaanse les. Nou ze hebben toen heel veel leraar en lerares aangenomen voor dat project. Mijn vrouw was toen lerares in Vietnam dus ze had toen een basis hier in Nederland. Had ze toen een applicatie cursus gedaan om verder les te geven, dus ze was toen.. de lerares van OETC van Vietnamese les. In de wijk, wij wonen toen in een nieuwbouw wijk en in die wijk begonnen ze met een nieuwe school.
[r] Dat is Beijum. Beijum in Groningen. Beijum in Groningen is helemaal nieuw en ze begonnen daar een school te bouwen. Ik denk ongeveer 200 meter van ons huis. Ideaal. Mijn vrouw was aangenomen. Aangesteld als lerares daar. In 1987.. ben ik afgestudeerd. Mijn vrouw zat daar, 200 meter van huis. Ik probeer. Ik zeg pff..ja..euh..toen heeft.. bepaalde professor, ik zat in de vakgroep Farmalogie. Ik was bezig met bepaald project. Professor heeft mij gevraagd: hé wil je hier blijven als onderzoeker voor de universiteit? Ik zeg oke, nou, ik hoef niet zo veel te verdienen, mijn vrouw zit daar, ideaal. 200 meter. Ik ging toen naar de universiteit ongeveer half uur met de fiets. Wij hebben geprobeerd. Weet u wat gebeurd? Nou, universiteit betaalt mij.. Toen heb je nog een andere systeem van euh..ziekenfonds, ziekenkostenverzekering. Ik verdien netto loon ongeveer 200 gulden minder dan de bijstand. Klinkt gek, bizar. Ik zeg..hoe kan dat nou, ik werk… Ik ging toen naar de sociale dienst, ik zeg dit is de situatie..Sociale Dienst zegt nee.. Omdat u bent de onderzoekers, dus u werkt niet 100% voor de universiteit. U geeft les aan universiteit, maar u doet onderzoek in uw eigen.. tijd, dus u bent niet 100% beschikbaar voor arbeidsmarkt. Ik kan…ja…euh..die situatie.. Dus U kan hier niet inschrijven als werkzoekenden. Omdat..stel dat wij werk voor u vinden, dan moet u zeg maar de baan aan universiteit opzeggen. Ik ging toen terug naar de universiteit. Ik zei tegen die professor, zo is de situatie. Ik wil alleen dat, ik vind dat niet logisch, niet eerlijk. Probeer eens voor mij zodat ik.. de bijstand nu voor te krijgen dan doe ik dat. Ik…gaat het om puur om de principe. Ik kan niet werken voor minder loon dan bijstand. Professor heeft ook geprobeerd. Maar lukt niet! Dus ik zeg, nee, doe ik niet.
[i] Dus heeft u dat niet gedaan? Bent u overgegaan naar iets anders?
[r] Ja toen ging ik solliciteren zeg maar in de omgeving zelfs naar Hoogeveen, naar Meppel, dus ongeveer 60 km in de rondom Groningen. Had ik toen geen werk gevonden. Want iedereen kijkt mij met argus ogen. Natuurlijk het leven in apotheek is echt heel hard, keihard leven en iedereen.. Ik kan neemt een Nederlandse apotheker aan en geen allochtonen. Tuurlijk, je hebt contact met personen en je moet heel veel met apothekersassistent praten. Je moet kunnen aantonen dat ik aan het doen enne..ja dus ik heb toen ik denk ongeveer nou niet veel, denk 30, 40 sollicitaties gehad. Ging niet. En ten eerste of te ver of ze hebben mij niet 100% nodig. Een paar dagen per week. Op gegeven moment hoor ik een vriend van mij die in Maarssen woonde en werkt in dat bedrijf in Maarssen. Zeg hé misschien hebben ze hier een plek voor jou. Ga solliciteren. Ik heb toen gesolliciteerd en opeens.. Krijg ik oh.nou kom, welkom. Ik denk binnen 1 maand… ben ik aangenomen. Ik werk toen bij ACF [Amsterdam Chemie Farmacie] . ACF betekent Amsterdam Kinine Fabriek. Dat is een hele grote bedrijf in Farmaceutisch bedrijf, chemisch bedrijf in Maarssen. En nu kan ik vertellen. In Nederland heeft ook een soort systeem net als in Vietnam, mensen kennen elkaar onder ons. Ik woon in Groningen.. Ik euh..ga in Maarssen werken. Hoe moet verhuizen hoe moet ik.. Ik..euh…Je moet zolang inschrijven voordat je een woning hebt. Nou die hoofd van PZ zegt.. Geen probleem. Ik bel..ga zitten..hij belt..binnen een half uur.. Heb ik een woning. Heb ik een huis.
[r] Hoe is het mogelijk, zoiets..hier.. vlakbij dat bedrijf. Dus toen gingen wij verhuizen van Groningen naar Maarssen. Toen was de vraag.. Moet mijn vrouw ook mee of niet? Ze werkte toen 200 meter van huis. Ik heb helemaal geen toekomst in Groningen. Dus hebben we gezegd: ik verdien zeker meer dan mijn vrouw, dus ga verhuis naar Utrecht. Utrecht heeft meer mogelijkheden. In Utrecht heb je zeker ook school.. Nog scholen.. gingen we toen naar Maarssen verhuizen. Mijn vrouw had nog steeds een baan daar. Dus ze hebben in.. Daarna in 14 jaar elke week 2 dagen in Groningen werken, wonen in Maarssen, 2 dagen in Groningen, 200 km reizen heen en 200 km terug. Naar ons oude plek. Ik zit hier in Maarssen ongeveer zeg maar 10 minuten met de fiets. 2.5 jaar later is het bedrijf totaal failliet. Dus nou.. Waar moeten we heen? Ik heb toen een baan in Diemen gevonden. De vraag is: moeten wij naar Diemen of niet? Ik zeg nee… blijf maar lekker in Maarssen, kan mijn vrouw lekker naar Groningen gaan en ik kan met de trein naar Amsterdam. Dus dat betekent elke dag.. Ik 40, 35 km heen en 35 km terug. Mijn vrouw 200 km, 200 km terug. Nou zo en..
[i] Hoe hebben jullie gedaan? want jullie hadden toen jullie waren een jong gezin, met jongen kinderen. Ik weet niet hoe oud ze toen waren?
[r] Euh…ja…euh… Onze kinderen waren heel jong. Toen de school begonnen, ging toen mijn dochter naar die naar groep 1, zeg maar euh kleuterschool, dat is 4, 5 jaar zoiets. Ja toen gingen ze naar die school. Mijn vrouw was lerares daar. Nou wij deden dingen die eigenlijk niet mocht. In Amerika bijvoorbeeld mocht absoluut niet.. wij hebben de kinderen de sleutel gegeven. Kind van 6 jaar.
[i] Die gaan zelf terug naar huis vanuit school. Die gaat zelf naar binnen en voor zichzelf zorgen?
[r] Ja. Wij hebben elke dag brood klaargezet, klaar gelegd op tafel. Kind naar school. Ik ging toen naar de universiteit. Tussen de middag.. gingen ze naar huis. En kijk soms ging mijn vrouw ook samen met hun naar huis. Gingen ze naar huis. en euh..hebben we daar groot en eten op gegeven moment terug.. in euh…toen wij in Maarssen kwamen wonen. Mijn dochter was toen 8 jaar. Even kijken hoor, ja 8 jaar. En mijn vrouw had gelukkig nog een baan gevonden in euh..Maarssen zelf. Maar in de dagen dat zij in Groningen was, nou kind moet zelf zorgen.
[i] De jongste was 6 en de oudste was 8?
[r] Ja ja..dus.. Maar gelukkig de school was vlakbij huis, dus kan wel. Wij hebben gezegd nou als probleem hebt, ga naar de buren.
[i] Oke, want toen heb je geen mobiel he om even te bellen hoe dat is?
[r] Dan kan je begrijpen dat het besef van mensen leven in Nederland en Vietnam heel erg anders..
[i] Waar zit dat in?
[r] Nou…nu kan ik zeggen.. Dit is niet acceptabel. Wij moeten sowieso oppas regelen in die situatie. Maar toen waren vrij nieuw in Nederland. Dus ik zeg, nou..in Vietnam kunnen wij zo, dus hier zo, dus.. Het mensen leven is minderwaardig in Vietnam dan in Nederland.
[i] Ja?
[r] Ja! Hier.. durf ik nu. Ik heb nu kleinkind, ik durf hem echt niet geen seconden los te laten. Maar toen wel, de hele dag. En ja wel een paar keer dat zij de sleutels vergeten waren en ging naar de buren. En de buren heeft hem opgevangen.
[i] Het is allemaal goed gegaan?
[i] U was toen met de gedachte van Vietnam, dat het zo allemaal kon? dan pas u het hier ook aan?
[r] Ja ja.. En bovendien was toen geen andere keus. Wij hadden toen geen andere keus. Wij …
[i] In welke zin geen andere keus? want u werkt en uw vrouw werkte, die keus hebben jullie gemaakt?
[r] Ja, euh…een aantal dingen die nu leven wij nu in 21ste eeuw. Dat is heel anders. Toen praten we over jaren van 1990 in Groningen in klein dorp. Wij kenden de term oppas echt niet. Wij weten niet. Zelfs heel rare dingen. Op school hebben ze soms ouder avond. Wij gingen naar ouder avond. Ik vroeg heel normaal in Vietnam, dat de ouders de kinderen helpen met leren of wij kunnen een privé leraar huren of ja..komt voort.. privé les. Ik heb aan school gevraagd zou ik zo doen. Ik ben bang dat mijn kind is allochtoon. Ik ben bang dat zij niet bijbenen met de klasgenoten. Nee nee u mag het absoluut niet doen, u mag absoluut niet doen. Onderwijs hoort bij school. U mag het niet doen. Dus hé.. Maar dat was toen zo. Ik heb toen, ik heb geprobeerd samen met mijn kinderen.. Samen huiswerk bekijken. Maar ik durf geen geen zeg maar stap voorwaarts te zetten. In Vietnam heel gewoon. De kinderen krijgen altijd zeg maar een voorbereid stap voordat ze naar school gaat. Bijvoorbeeld vandaag moeten ze les twee leren.. Thuis hebben ze les twee al twee drie weken geleerd door de ouders. Dus ouder hebt.. Help, hielp nog steeds help mensen de kinderen altijd een stap voor, proberen de stap voor..
[i] Is dat heel normaal in Vietnam? Doen alle ouders op die manier?
[r] Als het kan.. dan moet je het doen.
[r] Ja. En op school ook verschil in cultuur zo. Eind van het jaar.. vroeg ik euh..moeten wij nou bijdrage geven voor een zeg maar een cadeau of een prijs voor school? Nee..! hoeft niet. Ik zeg waarom niet? Kinderen krijgen geen prijs, geen wedstrijd.
[i] In Vietnam is dat heel normaal om een prijs te krijgen? ja..
[r] Ja in Vietnam krijgt altijd de.. minimaal eerste drie beste leerlingen krijgen altijd, nog steeds krijgt altijd prijs. of in boeken of in schriften of in euh..meestal in boeken. dat soort cadeau als een soort stimulans zodat iedereen kan zien, oke… Probeer maar een les zo goed als die. De ouders zegt altijd probeer altijd “jij moet kijken”
[i] dat zijn een voorbeeld.. Ik ben echt echt geschrokken. Hoe kan dat, hoe kan dat kinderen leert..de leraar en lerares zegt.. Moet u laten gaan. Als uw kind wil leren dan leert het vanzelf. U moet ze niet verplichten. U mag ze ook niet verplichten. Dat is hun vrijheid. Maar dat was mentaliteit van toen. Maar nu is het veranderd. Nu is heel veel veranderd. Nu zie ik dat heel veel mensen privé leraar en lerares gaat.. want toen ligt het misschien ligt het aan aan de school. Ik ik zo opgelegd.
[i] Hoe vond u dat dat u opgelegd krijgt?
[r] Ik ik ben echt geschrokken. Ik zat in, nou moeten wij het doen of niet doen. Ik heb geen leermateriaal om zeg maar een stap voor te gaan. En ik ik kan niet ik kan geen voorbeeld geven. Ik kan niet zeggen, hé.. Je moet kijken naar Paula. Paula deed het zo goed en je moet kijken. Nee alle kinderen zijn hetzelfde.
[i] Hoe bent u verder mee omgegaan met die verandering?
[r] Ik ben ongerust, echt ongerust, dat euh.. Als ouders wil je altijd zeg maar de beste onderwijs, beste educatie aan jou kinderen te geven. Maar ik stond echt machteloos. En ik zeg, ik heb universitaire opleiding’s niveau. Ik.. Ik kon niks doen. Ik heb een schuldgevoel. Ik heb gevraagd aan andere mensen. Iedereen deed het zo.
[i] Dus heeft u erbij neergelegd. Dus dan gaat u mee met de systeem van school hier in Nederland?
[r] Ja maar, nu, ik heb misschien niet doorgevraagd. Ik heb niet zo doorgevraagd. Misschien als ik nog verder doorvroeg, krijg ik opgeven moment wel advies die ik.. beter tien (?)dan het advies van mensen in de buurt…maar…
[i] Hoe was voor u de opvoeding voor uw kinderen met het systeem van Nederland, hoe heeft u verder opgepakt?
[r] Ik heb hier altijd een onzeker gevoel. wat de kinderen leren en wat de kinderen doet in de toekomst. In Vietnam heb je de kinderen moeten altijd gericht leren, gericht een bepaalde beroep kiezen. Wij hebben gezegd nou probeer eerst Euhm….medicijn, farmacie, tandarts, ingenieur. Het is een duidelijke beroepen. Maar hier nou leer je in bepaalde richting geen echte beroep, ja we hebben een aantal beroepen, maar is altijd die is altijd vol. Je moet heel goed zijn om daarin te gaan. Anders dan leer je hier bijvoorbeeld Heao, Meao of Economie. Wow ik heb altijd een onzeker gevoel. Wat kan je doen als je economie gestudeerd hebt. Kunstacademie, wat kan je doen? Dat geef ik eerst een schuldgevoel en ten tweede een onzeker gevoel.
[r] Ja een schuldgevoel. Ik kan de kinderen niet helpen. Als de kinderen misschien kunnen helpen, beter doen in het leertraject, leergang, konden ze of konden ze geneeskunde leren of farmacie leren, nee maar.. Op een gegeven moment denk ik, nee nee, zo goed zijn het niet.
[i] En wat is uiteindelijk geworden, euh wat voor beroep hebben ze..?
[r] Nou, dat is ook avontuurlijk en elke keer.. Ik zeg langzaam aan snap ik beter het leven. Het leven is veranderd in de loop der jaren. In Vietnam heel anders dan hier. Mijn dochter had HEBO gestudeerd. Hebo betekent Heao maar voor Europese beroepsonderwijs, hoog Europees beroep.. betekent dat zij moet twee jaar in Nederland studeren en twee jaar in het buitenland. Ze hebben twee jaar in Nederland gestudeerd. 1 jaar in Frankrijk en 1 jaar in Nieuw Zeeland. En klaar in Nieuw Zeeland. Na Hebo had ze een baan gevonden bij Heerma, dat is een olieplatform bouwer heel groot. totaal anders en euh..toen zat… Ze zat daar voor een aantal jaren, maar dat is echt een mannen wereld, dat vrouwen kan niet in…of heel raar.. heel boeiend. Toen ging ze in HBO Raad werken, HBO Raad werken. En ze wil nog steeds maar.. in een internationale instelling werken, bijvoorbeeld bij NAVO, bij VN.. bijvoorbeeld waarin de Naties. Maar ze heeft toen geprobeerd en je moet daar minimaal doctor hebben, doctor titel hebben om daar in te komen. Dus zoveel, na 10 jaar, ze heeft gezegd, ik switch over. Toen begon ze recht te studeren. Ze heeft de beste van Recht gehad. En ze is daarna, ze is nu Rechter in opleiding. Drie jaar gehad. En ze zit nu bij de rechtbank in Utrecht. Ja dus tevreden.
[i] Even over euh..moment dat u in Nederland kwam, had u een droom? Had u een droom voor uzelf?
[r] Euh..nee. Ik heb wel een droom. De droom was toen..mijn droom is denk ik.. ongeveer hetzelfde als andere droom van andere mensen. Dat de communisten moeten weg. En wij gaan binnenkort in korte tijd weer terug. Dat is de droom van alle, ik denk van grote deel van Vietnamese vluchtelingen hier in Nederland. Want wij is een totaal vreemd land. Tot nu toe roepen de naam van de plaatsnaam hier in mij heel weinig emotie op.
[i] Waarom is dat?
[r] Ik zie Nederland nog steeds niet mijn tweede vaderland. Ik ik..
[i] Nu nog steeds niet? Nu nog steeds niet. Echt niet. Ik weet niet. Ik heb weinig binding, terwijl ik heel veel activiteit in Nederland heb, maar ik heb, met het land heb ik.. Veel minder binding dan met Vietnam.
[i] Wat is dan voor nodig om die binding te voelen?
[r] Dat is de emotie, dat is een gevoel met het land. Ik de Neder.. Nederland is prachtig. Nederlander mensen is wel heel goed. Ik heb hier alles gekregen. Maar ik denk altijd, hier is mijn plek niet. Dit land is van Nederlander. En niet van mij.
[i] Zelfs na meer dan 30 jaar hier gewoond te hebben? Een leven hier opgebouwd te hebben, hebt u nog steeds niet het gevoel van dit is mijn thuis?
[r] Nee nee! Je moet accepteren. Dus ik moet positief kijken, op een gegeven moment moet je zeggen.. Nou ik ga hier sterven..ja maar diep in mijn hart Hier is geen is niet de plek van jou. Ik ik..zo.. Ik ken domweg ken ik Nederland heel goed. Heel veel dorp. Ik weet precies waar ik moet heen gaan, waar ik praat bijvoorbeeld naar Schilderswijk in Den Haag. Nou ik kan automatisch daar heen rijden zonder probleem. Naar Rotterdam, naar Maarssen, naar Zeeland, klein hoek van Nederland. Kan dan. En heel vaak zat zit ik in auto zeg, tweppp (geluid) Ik ken Vietnam niet zo goed.
[i] U kent Vietnam niet zo goed, wat wilt u daarmee zeggen?
[r] Als u zegt, nou ga even naar Vung Tau, ga naar bepaalde straat, wow dat kan niet. Ik.. op dat was oorlog. Ik kon toen niet zoveel reizen. Eerlijk gezegd, toen ik zeg maar de volwassene, vanaf 18 jaar. Ik leef eigenlijk ongeveer 10 jaar met het land. En in 10 jaar de tijd heb ik niet zoveel gezien. Je hebt alleen in je omgeving, je hebt een bepaalde route, bekende route, misschien een twee steden, meer niet. En hier.. ik zeg dit mijn land niet, maar ik ken zoveel zo raar..
[i] U kent beter dan uw eigen land, ja.
[r] Ik ben nog steeds een Vietnamese.
[r] Ik voel me nog steeds Vietnamees, maar niet 100%. Je hebt een bepaalde cultuur. Je moet je je. Je moet je aanpassen met de cultuur hier. Want je hebt diep in je hart. Mijn hart weet ik op dat moment, ik besef dat. Ik speel toen een rol. Ik speel toen toneel, niet echt mij.
[i] Dus als u een keus hebt gehad, dan zou u liever in Vietnam hebben gewoond? Zonder de communistische regiem.
[r] Ja toen communistische regiem zou… Of zou ik, die vraag stel ik elke keer, elke keer.. Zou ik…een aantal vragen. Moet ik komt nu in leven, stel dat je.. opnieuw kunnen doen, doe je het of doe je het niet? Zelf nu als iemand mij vraagt: stel dat jij nog een keer.. in die situatie.. Ga ik nog een keer vluchten? Ik zeg poeh…phffff…ik weet niet. Ik..Weet je waarom niet? Niet omdat de situatie nu beter is. Maar ik heb toch ander besef van mensenleven. Ik mag het leven van iemand anders niet bepalen. Ik kan jou weg hebben(?) als ik moet.. uitproberen te overtuigen aan mijn vrouw, hé je moet weggaan. Of je moet het kind, ga mee, ik neem je mee. Ik vind dat ja..is moeilijk..ik kan nu denk ik niet.. zo’n beslissing nemen, omdat ik durf niet met.. het leven van mijn kind met vuur te spelen.
[i] Maar toen had u wel.. die keus gemaakt. Voor iedereen voor het hele gezin.
[r] Ja!
[i] U zou het nu anders gedaan hebben?
[r] Ja ja! Ik
[r] Ik zou nu denk ik goed nadenken. Maar ik weet met mijn vrouw goed.. praten over de gevolgen, vlucht gevolgen, goed en …voor en nadelen. Tot conclusie gekomen, samen gekomen, we moeten weg. In Vietnam spelen een vrouw altijd euh..zeg maar een ondergeschikt.. Ondergeschikte rol. Ik zeg hé wij kunnen niet meer leven, gaan weg.
[i] Maar nu zit u heel anders in?
[r] Ja. Tuurlijk! En toen hebben gezegd we nemen het kind mee. Ja dat is toch riskant! Je weet vooraf Je weet vooraf. Je weet vooraf niet hoe hoe lang je op zee zou dobberen. En je leeft op dat moment met een tunnel visie dat het oke. Het komt goed. Het komt goed. Als je weet dat ja je kan in zee misschien 1 week misschien twee minimaal twee drie dagen. Of misschien een week een maand. En jij weet het, je kan misschien wel verdragen, maar het kind is toch…euh.. dus mensen leven
[i] Ja dat is een groot risico om die onderneming…
[r] Dat is een groot risico.. Maar de andere mensen zeggen, nee, maar ik dacht, mag je zelf het leven van andere mensen in je eigen hand nemen? Omdat je weet dat het beter voor het kind is. Maar voor mezelf denk ik, we moeten goed nadenken. En niet zomaar denken, oke ik ga weg, het kind moet weg. Nee.
[r] Euh ja..
[i] En als we even kijken naar de stad waarin u woont, wat voor omgeving woont u?
[r] Wat voor omgeving, wat Be.. bedoelt u mee?
[r] Ja.
[i] Sinds 1987?
[i] En u bent..
[i] nog steeds hier gebleven?
[r] Ja ik ben hier nog steeds gebleven. Voor mij maakt eigenlijk niet zoveel uit of ik hier woon of ergens anders. Alleen ik ga niet in kleine dorp wonen. Ik weet door sociale controle ik kan niet euh… Ik kan niet aan. Sociale controle.
[i] dat doet u denken aan..?
[r] Ja denk ik aan Vietnam.
[i] En de sociale controle is Vietnam.
[r] Ja het is in principe.. je..ik vind goed… Ik heb wel ongeveer een jaar in openbare apotheek.. Op gegeven moment zeg ik nee, dat is niet iets voor mij. Want ik heb altijd, ik weet niet, je.. Je bent gewoon een euh..ja iedereen weet.. wat je werkt. Ik ik.. Wat je werkt, ik ik weet het niet. Wat iedereen, wie wie is.
[i] Is dat iets wat vervelend is? iedereen je kent, sociale controle?
[r] voor mij is soms.. meer vervelend dan een gevoel van.. euh…van zekerheid. Veel mensen zien sociale controle een soort zekerheid, omdat als een vreemde is hier in jou buurt komt.. dan weet iedereen dat. Iedereen kijkt, of je hebt nu zeg maar een burgernetwerk. dat gelijk gebeld, maar voor mij.. blijft een soort sociale controle en..
[i] Wat doet dat met u, die sociale controle?
[r] Euhmm..ja…euh.. dat geeft je een gevoel dat je continue gevolgd wordt door.. euh…voor bepaalde doel en het doel is onbekend. Je weet niet. Maar jou activiteiten wat je doet, staat overal geregistreerd.
[i] Ook al woont u in een vrij land. Nederland is een vrij land?
[r] Ja ja..
[i] dan zou je denken van sociale controle hier..
[r] uh..
[i] is toch heel anders dan in Vietnam?
[r] Nee dat is ik denk het niet. Als je meewerkt met de regering.. Oké, maar probeer zeg maar hier actie te.. te voeren euh…of je niet hier kan.. in Amerika probeert ze een soort actie te voeren.. kijken wat in Amerika met ze doen tegen jou, ik denk dat.. niet anders dan in Vietnam. Door alle controle.. maar op een gegeven moment moet je accepteren. Hele leven is nu.. zo.
[i] U woont dus in Maarssen. Maarssen vindt u geen dorp?
[r] Maarssen is geen min of meer niet zo’n dorp. Hier hebben wij.. ik weet niet. Maar in deze buurt hebben mensen heel weinig contact. Want alles zijn. Bijna al.. iedereen hier.. in alle gezin twee verdieners. Overdag niemand thuis. En hebben ’s avonds voor huis altijd twee auto’s. Ja..
[i] En is dat de reden er weinig contact zijn met elkaar in de buurt?
[r] Dat denk ik.
[r] In dit huis wonen wij denk ik nu ongeveer.. 20 jaar. Hiervoor.. Hebben ook in Maarssen in deze wijk gewoond, maar in andere gedeelte. Dit gedeelte zijn koopwoningen. Wij hadden toen gewoond in huurgedeelte. Mensen hadden toen veel meer contact.
[i] In huurgedeelte hebben ze meer contact dan koop woningen?
[r] Ja ja.. Mensen zijn armer, en ik denk de arme mensen.. hebben makkelijker contact met elkaar, dat recht hebben mensen.
[i] En waar zit dat in?
[r] Ik denk dat overal zo. De arme mensen hebben behoefte aan onderlinge hulp. Als zo zo.. Zodra je beetje kapitaal hebt, dan zit dan neem je gelijk de angst mee, angst dat.. kapitaal kwijt bent, als iemand in jou huis kan kijken, mee kijken.. euh..ja wie weet wordt ingebroken. Euh contact met de mensen…euh….. Als ik op een bijstand niveau leef.. Ik kan iedereen vertellen oké, ik verdien zoveel. Maar ik wil nu niet vertellen ik nu verdien.
[i] Dat is een soort angst, dat die mensen heeft, he als je een beetje geld verdient..? om dat belemmert om met anderen in contact te komen?
[r] Nee de mensen.. De rijke mensen hebben voldoende bescherming. door door de maatschappij. Door door het systeem. Niet door mensen maar door het systeem. Door als je verzekert, geen probleem, als je probleem belt.. ingebroken belt. Hoeft niet naar de buren. Belt gelijk politie.. Je hebt security.. zieken hoeft ook niet te bellen. Dat soort dingen. De rijke mensen hebben geen behoef..echt behoefte aan.. ander buur. Omdat de buren zijn allemaal verplicht te plicht te kennissen. De rijke mensen zoeken altijd een club.. mensen met dezelfde hobby, dezelfde activiteiten, maar dat is..
[i] En hoe ziet uw euh.. vriendenkring eruit, uw club, want die zoekt u wel op?
[r] Euh nee..ik euh.. Mijn motto is: Je woont hier, je moet iets doen voor de maatschappij.. Je moet ook iets doen, die je denkt dat oke goed voor de maatschappij, goed voor jou en goed voor iedereen. Dus wat ik hier, ik heb wel een Vietnamese cursus gegeven aan de mensen.. mensen ik heb echt een soort privé cursus in de Vietnamese taal. Mensen die naar Vietnam wil werken Mensen die wil met een Vietnamese man of vrouw trouwen en ze wil reizen. Ik heb allemaal aangepaste cursus voor hun. Wij, ik heb toen, gedurende denk ik vijf zes jaar, elke jaar twee kook cursussen op euh…gegeven euh..elke kook cursus bestaan uit 4 of 6 maaltijd. En ik moet zeggen. Ik ben echt teleurgesteld. Weet u waar.. Ik ik …schrijf namelijk verhaal, korte verhalen. Maar mijn kookboek is bestseller. Ik verkoop meer kookboek..
[i] U verkoopt meer kookboeken dan uw verhalen? Hoe komt dat?
[r] Hier kijkt.. [hij draait zich om, pakt het kookboek die achter hem ligt en hij laat het kookboek zien] Dat is ja, dat is vreemd..ik geef aan mensen niet alleen cursisten, die kopen sowieso boeken.. Maar die vertel ook ander.. aan kennis die zegt hé.. zijn kookboek is boek..
[i] En dat gaat het allemaal om Nederlandse mensen.
[r] Ja gaat puur om Nederlandse mensen. Weet je waarom het goed is? Dit is anders. Totaal anders dan andere kookboeken.
[i] Ja?
[r] Andere kookboeken zie je poespas dingen met toet en bel En heel eenvoudig. Als je leest.. dan voor jou is heel, voor buitenstaander.. heel moeilijk om te begrijpen wat dat inhoudt. De ingrediënten die en moeilijk zeg maar zo’n lijst. Terwijl Vietnamees niet zo.. euh..uitbundige.. koken.
[i] Mag ik even doorbladeren wat het anders is?
[r] Ja maar, kijk.. Het voordeel is, ik.. Ik werk in een farmaceutisch bedrijf… Ik zit er hele dag met de recepten.. hoe je medicijn moet maken. En ik beschouw medicijn maken als.. Euh koken..
[i] Oh ja..
[r] dus ik weet.. Ik weet hoe ik.. aan die nooit aan die… aan de operator vertellen hoe ze medicijn moet maken, dus instructie geven zodat iedereen kan doen. In kookboek zie je een euh.. Een een een punt zout. Een lepel olie. Hoog vuur, laag vuur. Kook tot het gaar is, maar dat is geen wetenschap. In mijn kookboek.. Heb ik allemaal taal in een soort die iedereen kan begrijpelijk en ik ja dat is ook een soort test. Ik maak instructie, ik.. probeer mijn plan te staan, ik kook exact wat hier staat. Kijk maar dat uitkomt tot dat ik.. Dus mijn kookboek is heel anders. En in mijn kookboek heb ik euh.. dan kan je zien dat jij bent gewoon de ingrediënten in jou huis.. bijna alles kunnen. Vietnamees kan koken behalve een ding, dat is vissaus. Elke land heeft een speciaal euh.. Als je vissaus gebruikt, dan is het Vietnamees. Euhm soja saus.. gebruikt dat is Chinees. Als je tomaten gebruikt dan is Italië Als nootmuskaat gebruikt is dat Nederlands.
[i] Ja dus is.. het kenmerk van Vietnamees eten is vissaus? En dat is wat dan wel in het boek terug komt, vissaus?
[r] Ja ja.. En dat maakt dat het mensen interessant vindt omdat het anders is dan andere kookboek?
[r] Euh..euh..nee…euhmm.. Iedereen kookboek maar.. Ik probeer in mijn kookcursus aan ook aan de kookcultuur Vietnamees cultuur aan de mensen vertellen dat is heel belangrijk. Doel is… Vietnamese cultuur ook te promoten. Aan de mensen, de vrienden.. zeg maar koppeling kunnen zoeken, ja hier.. jamm…te…te eenzaamheid in Nederland is enorm. en ik creëer gelegenheid om mensen met elkaar contact te hebben. Ja dat is mijn doel dat is mijn kookboek, ik ben echt..
[i] Maar u heeft wel bereikt wat u wilt bereiken, dat mensen elkaar ontmoeten via.. kookcursussen. Dat mensen uit hun isolement daardoor komen?
[r] Euh…nee…en mijn.. Maar ik heb ook voordeel, ik kan ook van de mensen ook kunnen leren, heel veel kunnen leren. Ik vind het interessant om tijdens de kookcursus mensen te vertellen laat hun vertellen hun eigen verhalen. En bij het eten.. In kookboek staat binnen 2.5 uur moet je van A tot Z vanaf voorbereiden.. koken, eten en schoonmaken en afwassen in 2.5 uur. En gedurende 2.5 uur hoor je zoveel mensen verhalen van de mensen. Elke cursist heb je ongeveer tussen 10 en 15 mensen. Ik gaf toen les in Maarssen en in Vleuten. Maar na vijf zes jaar ik dacht toen ik kan verder, ik kon langer, maar ik zeg ik stop ermee. Ik heb veel te druk.
[i] Ja.. En als we nu even over de plek waar u woont zeg maar.. voelt u bepaalde binding met.. de stad waarin u woont?
[r] Ja soms wel. Wel omdat door mijn activiteiten.. Ik euh..niet alleen bezig met kookcursus, ook met ..maar ik zit.. Ik ben penningmeester van de vereniging EHBO in Maarssen. dus ik euh sta regelmatig bij evenement in Maarssen in Utrecht als euh..EHBO. Dus ken heel veel mensen in Maarssen, dat geeft toch een bepaalde binding als naar.. naar de stad ga, naar hier en daar, even gedag zeggen dat wel. Maar ik vind wel dat.. op dat moment ervaar ik niet als controle..
[i] Niet als, ervaart u niet als controle?
[r] Ja. Ik ik..op dat moment zeg dit is een soort vrienden en euh ja.. Omdat ik ken de mensen wel goed. Ik ken hun wel goed, dus ik.. Nu omdat de kring is zo klein is. Mijn vereniging, EHBO vereniging Maarssen telt ongeveer vijftig leden. Dus vijftig leden.. Wij organiseren lessen, vergadering lessen. Ik ken de mensen wel goed. Dus misschien…
[i] En wat voor mensen zijn dat?
[r] Allerlei soorten mensen. Meestal boven.. veertig zou ik zeggen. Mensen die beseffen zijn dat EHBO is belangrijk is. Mensen wil andere mensen helpen
[i] Dat is ook iets wat u euh..ja al die tijd doet he?
[r] Ja ik ben nog steeds bezig.
[i] dat u graag mensen wil helpen?
[r] Ja
[i] Ja in alle opzichten In alle opzichten eigenlijk wat u doet?
[r] Ja.
[i] Uw werk, uw beroep.. uw omgeving.. En al uw activiteiten..
[r] Ja
[i] Daar zit dat element wel in?
[r] Ja! En en weet u.. dat ik denk, dat komt door het Boeddhisten. Ik ik ervaar Boeddhisten.. anders. Zolang het kan. Moet je mensen helpen Op een gegeven moment krijg je hulp van iemand anders. Niet van degene die jij geholpen.. Zolang je het kan.. help mensen help mensen help.. en op een gegeven moment en inderdaad.. na zoveel jaren kan ik zeggen ja.. Heel veel situatie kreeg opeens hulp van degene die ik.. noem maar op die ik heb toen baan gevonden had in Maarssen. Ik ken die persoon niet. Ik ken die persoon niet. Ik ken via via.. via en die…die… Op gegeven moment heeft die eerste vriend tegen mij zegt Je moet die persoon bellen, en misschien kan hij helpen. maar in mijn hele leven.. heb ik meegemaakt, zoveel meegemaakt ik moet zelf.. geloven dat goeie.. Echt een…een… een echt opvatting een correcte opvatting is. Ja tot nu toe heb ik…soms heb ik tee.. had wel hulp nodig. Maar kwam niemand. Maar op dat moment besef oké, nou niemand kan je Maar soms krijg je echt cadeautjes, zeg maar hé.. Opeens kwam die van totaal onbekende hoek komt iemand die Ik ik vind ze ook.. On..Onbegrijpelijk.
[i] Dus wat u bedoelt is van euh..als je een ander helpt.. hoeft niet direct van die persoon te komen die jou weer terug helpt..
[r] Ja..
[i] Maar dat gewoon op een andere manier wordt u op een manier geholpen? Hoe dan ook en dat is..
[r] Ja
[i] Is dat niet een soort, ja wat je noemt, Karma..?
[r] Mirakel, het is mirakel.
[r] Ik ik noem nog een voorbeeld. Euhm…wij.. Wij hebben euh… In mijn leven, toen ik nog in dienst was. Ik ken iemand en hij is tandarts. 40 jaar niet met elkaar gepraat. En toevallig, nou wij starten in een een club van de ex-cadet toen Wij hebben die club ongeveer drie vier jaar geleden gemaakt en toen Zei die vriend van mij.. wij zijn bezig met een boek vertalen, kan je mij helpen? Dus ik heb oke nou we gaan helpen, maar weet je en toen hebben wij samen samen het boek vertaald. En toen kwamen in contact met de auteurs en de auteur is een pastor. of een dominee enne.. Hij is totaal verrast. Twee mensen komen helpen. Wij hebben uiteindelijk zeg dat boek, wij hebben dit boek.. Hij heeft euh.. Hij was een euh..oorlog.. een war reporter, een oorlogscorrespondent. In verslaggever, een oorlogverslaggever in Vietnam. Hij heeft zoveel verhaal over Vietnam gehad. Op gegeven moment hebben wij, kennen we hem, hé.. Wil je die verhaal schrijven? Anders is een heel goed verhaal. Anders weet niemand. Je bent toch oud, want je bent geboren in.. 60 bijna 70. Hij is nu boven 70.
[i] Gaat het om een Vietnamese?
[r] Gaat niet om een Vietnamese, gaat om…Hij is een Duitser.
[i] Een Duitser?
[r] Ja een Duitser van Germany.
[i] Ja ja ja..
[r] Dus hij zegt, verhaal ik schrijf.. ik sta niet aan de kant van de Amerikanen. Want ik ben Duitser. Ik sta buiten. Ik werk toen voor Der Spiegel. Het verhaal van mij zijn echt neutraal. oke, goed. Dus.. Hij begon zeg maar verhaal te schrijven in boek en hij schrijf en vertaal gelijk. Hij zegt op een gegeven moment hé..
[i] Welke taal is het boek?
[r] Dit is nu…
[i] Hij schrijft in het Dui.. Duits?
[r] Hij schrijft in het Engels. Ja omdat hij is Dominee. Hij…eu.. En na de oorlog na Vietnam oorlog.. opge..in ’72 nee in.. ’68 ongeveer ging hij emigreren naar Amerika. Hij woon nu in California. Maar heel bijzonder, opeens heb ik zo’n boek. Is echt bestseller in Amerika. Ja.. Wij hebben toen bij het boek, bij boek publicatie, bij boek sign sessie, hebben alle boek.. Wij hebben bijna alle boeken binnen 1 dag kunnen.. te kopen.
[r] Hoeveel wij hebben toen euh..in totaal 1200 gedrukt. En ik denk die dag hebben wij ongeveer.. 8..700, 800 euh.
[i] Ja wow..
[r] Dat is heel veel. Je moet kijken dat euh…hoeveel mensen kopen dat..
[i] Maar ik hoor in uw.. hele verhaal he, dat boeken heel erg belangrijk zijn in uw leven?
[r] Ja.
[i] En ja wat maakt dat het zo belangrijk is voor u, want dat is echt.. iets dat u mensen stimuleert en iets ja.. wat u zelf schrijft..
[r] Ja.
[i] Wat maakt dat het zo belangrijk is?
[r] Een verhaal schrijven is niet makkelijk. Voor veel misschien voor bepaalde mensen makkelijk, maar voor veel mensen.. Echt alle moeite en energie.. is geconcentreerd in verhaal in boeken. En je.. Omdat ik zelf verhaal schrijf en zeg ik oke..dat is.. Elke is een soort kunstwerk. En ik probeer mij echt.. Elke boek een soort cadeautje aan… schrijver terug te geven. je kan zien dat euh.. Ik euh…een voorbeeld deze.. Euh..nog.. De mensen zeg maar.. die euh..irriteren.. is voor veel mensen dat een correctie, maar ik redigeer ik.. euh..maak ontwerp. En voor mij ik doe elke.. pagina doe ik echt ik kijk elke pagina automatisch ik laat automatisch. Maar ik corrigeer elke pagina.. De layout, ik zeg.. elke pagina moet.. Moet je kijken als een een schilderij. De mensen hebben zoveel moeite gehad om verhaal te schrijven ja..je moet het.. Je moet heel goed omgaan met de boeken, boeken is eigenlijk een.. Iets heel waardevols voor mij! Ik ben heel blij dat ik.. Ik heb in totaal..
[i] Waarom is dat zo waardevol die boeken voor u? Waarom is zo waardevol?
[r] Ja denk ik hobby. De een vindt de schilderij zo waardevol. Ik vind de boeken is ook een soort kunstwerk.
[i] Ja, mensen die boeken schrijven zeg maar..Ja ik schrijf zelf nu ook boeken. Ik vind het best wel moeilijk om de gevoelens zeg maar onder woorden te brengen, want dat is dat is dan een kunst. Om wat je voelt in woorden uit te drukken.
[r] ja ja.. te drukken. Maar dat ik ook wat u ook als kunst ziet en dat u als een schilderij ziet. Maar dat is ook een talent.
[r] ja. Dat kan niet iedereen.
[r] Dat klopt dat is een talent. En dat schrijven is ook een uiting van.. vrijheid.
[r] Ja ja.
[r] Maar meer dan dat. Ik zie boeken hier net als hier net als mijn vrienden.
[i] Ja?
[r] Ja als ik boeken die kan ik zeg maar in mijn gedachten gaan. Oke dit is van die persoon, die persoon, dus.. In mij komt de herinnering weer terug. Dit zijn allemaal..Ik ik kan uren naar boeken kijken hoe.. of lezen.
[r] Ja geweldig! Soms heb ik heb je ook zo rare boek. Die bijvoorbeeld, van Denemarken. Zo is.. Weet u, Denemarken heeft iemand zo geschreven. Of Nederland hebben zo veel boeken. In euh..hier.. Dit..[Hij laat verschillende boeken zien]
[r] When your enemy falls asleep, ja.
[i] Ja maar deze.. Dus hier is Vietnamees. Door Nederlandse uitgeverij gegeven.
[i] Oh.. Wow..dus U verzamelt echt boeken uit alle streken he?
[r] Wow of niet?
[r] Ja ik boeken in Nederland. Boeken in Nederland. En soms heb ik even kijken hoor. Ik euh.. moet ik misschien heb je.. Heb je wel interesse in boeken of niet?
[i] Ja zeker! Vietnam SamSam.
[r] SamSam ken je SamSam?
[i] Is dat een maandelijkse magazine?
[r] Voor voor kinderen.
[i] Nee dat kennen we niet. Wordt dat maandelijks uitgegeven?
[r] Ja ja.. Voornamelijk voor kinderen, maar hebben toch hele.. Een een hele nummer voor.. Zeg maar voor Vietnam, dat is zo lang geleden.
[i] Oh dat is lang geleden. Dat is van nu?
[r] In 2006. Niet nu. Is SamSam..
[r] Oh en is die gestopt?
[r] Ja ja ik weet het niet.
[i] dat is wel jammer!
[r] Dat is bijvoorbeeld wat..
[i] Want dat is een tijdschrift voor kinderen, wat kunnen ze daar uithalen?
[r] Voornamelijk..voor kind..nogmaals kinderverhaal. Voor allerlei gewone verhaal van de kinderen. Maar zeg maar speciaal.. Net als euh..even kijken hoor Ze hebben euh… nou ik weet het niet meer. Suske en Wiske hebben natuurlijk de twee, drie jaar geleden een speciaal nummer van Utrecht gemaakt.
[i] Oh ja?
[r] Ja dus alle bekende.. gebouwen in Utrecht kwamen in dat boek.
[i] Oh wat interessant. Maar dat ik ook heel leerzaam over de stad.
[r] Maar ik ben betrokken bij heel veel boeken hier.. bijvoorbeeld, die mevrouw die in.. In Den Haag woont, die heeft ook mooie serie boeken west.. West en Oost ontmoet elkaar. Ken je misschien haar? Dieu De [Truong Thi Dieu De]
[i] Nee nog niet nee..
[r] Hier kijk. Ik heb allemaal boeken. Ik heb hier zo.. zeker meer dan 20 boeken gemaakt. Meer zeker meer 20. Samen met of ik wij geven zelf uit. Of ik maak de ontwerp. Ik maak de layout voor.. voor hun..ik ik..
[r] Maar u bent ook de editor he? U kijkt naar elke pagina en verbetert dat ook?
[r] Niet alleen verbetert, maar ook layout..
[i] Alleen de layout alleen?
[r] Ook verbetert. Ik moet zeggen, ik ben een van de beste editor in Vietnamese boeken.
[i] Ja ik heb uw verhalen gelezen op Cai Dinh he? Het is heel mooi geschreven vind ik wel ja. Dat is euh..dat kan niet iedereen.
[r] Ja..[hij is constant bezig boeken te pakken en terugzetten. de boekenkast staat achter hem.] Dit is vorig jaar net uitgekomen, dat is Vietnam Amsterdam.
[i] Vietnam Amsterdam historische banden. Van Vietnamezen in Amsterdam, gaat het daar om?
[r] Nee van historische banden door een Vietnamese samen met Nederland.. geschreven. Dat is.. Zo..ja maar.. Ik kan nog heel veel praten over boeken.
[i] Ja. boeken…
[i] hahaha.. euh of..[ hij staat nu op om andere boeken te pakken]
[r] Dit dit is ook interessant. Ken je wel?
[i] Kinderen in Vietnam met toekomst perspectief. Nee nog niet.
[r] Ook door Nederlanders.
[i] En is dat Nederland geschreven of Vietnamees?
[r] Nederland geschreven.. Maar heeft allemaal aspecten van Vietnam in al die boeken?
[r] Ja ja in alle boeken. Ik zeg alleen de reisboeken en kookboeken verzamel ik niet. Maar ook wel. Maar speciaal reisboeken en reisboeken.. Maar euh..kookboeken zijn.. speciaal kookboek met cultuur, eetcultuur erbij..
[i] Dus alles wat cultuur te maken heeft dat verzamelt u? En als u door…als u bekijkt.. he tot nu toe.. U leven hier in Maarssen.. En in Nederland.. Wat ziet u als.. uw bijdrage voor deze maatschappij voor de stad.
[r] euh..Voor deze stad? of voor Nederland, alleen voor deze stad?
[i] zijn dat twee verschillende dingen wat u doet?
[r] Ja, want voor.. voor deze stad Wat ik doe nu in EHBO is vrijwilligers.
[i] Ja.
[r] Wij doen iets bijvoorbeeld wij hebben wij staan.. staan hier bij evenementen.. In Utrecht heb je bij.. In elke Pasen een Paas toernooi, internationaal Paas toernooi. Euh dat is echt worstelen.. Nou ik sta elke jaar daar als EHBO. Wij hebben hier in Maarssen tuindagen en fruitdagen. Tuindagen in april en fruitdagen …
[i] Tuindagen?
[r] Ja tuindagen, 2 dagen in Slot Zuilen. Fruitdag in een dag. Begin oktober ook in Slot Zuilen. Zaterdag.
[i] Heeft het wel met eten te maken? Fruitdag en tuindag?
[r] Ja de, zeg maar, Producten die te maken hebben met Fruit of met tuin te promoten.
[i] Ja, en waarvoor is EHBO nodig, daarbij?
[r] Tegenwoordig is verplicht bij alle evenementen moeten boven bepaalde grootte moet je altijd een EHBO post hebben.
[i] Voor bepaalde grootte, qua aantal mensen?
[r] Ja aantal mensen en omgeving, de risico, wordt elke keer risico beoordeeld. Of geëvalueerd. en als te riskant is, dan moet je EHBO posten en als iets gebeurt en je hebt geen EHBO post, nou.. ben je echt de klos.
[i] Oke, en gebeurt er vaak dingen?
[r] Oh nou, dat is ook zo raar. Als ik sta, gebeurt heel weinig. Maar in de mijn vereniging een mevrouw als zij daar staat dan gebeurt er wat, heel vaak.
[i] Hoe kan dat nou? [ wordt hartelijke omgelachen]
[r] Ik weet niet, maar..
[i] U hoeft daar alleen maar te staan, dan is al genoeg..haha.. [hard gelachen]
[r] Kijk in voor zo’n toernooi in Pasen is ook ongeveer tussen negenhonderd..nu iets minder. Maar vroeger 900 of 1000 wedstrijden in twee dagen, gedurende twee dagen, zes matten.. dus continue, continue twee dagen.. honderd honderd duizend wedstrijden, worstelen.
[i] En er kan ongelukken gebeuren.
[r] Ja maar klein ongelukken maar geen geen handen breken, geen rare dingen gebeuren. Ja is.. Maar ik wij wij in ons vereniging..echt. echt altijd grappig. Niet mij omdat nou.. Dat gebeurt tegenwoordig zelden, maar die mevrouw altijd krijg pech.
[i] haha..is dat zo?
[r] Ja, dus..
[i] En behalve de EHBO, euh.. doet u nog meer voor Maarssen voor deze stad?
[r] Voor deze Maarssen doe ik euh.. Nee, dat doe ik eigenlijk niet. Vroeger gaf ik kooklessen maar tegenwoordig niet meer. Euh ik ik werk Van acht tot zes uur ongeveer, thuis heb ik weinig tijd. hebben hier gevraagd voor zeg maar ene een soort buurt comité, maar ik heb ook geen.. tijd daarvoor. Dat moet in overdag, moet overdag gebeuren. Ik denk over aantal jaren als ik op pensioen kan ik meer doen voor maatschappij. Om meer binding te vinden. Ik vind toch raar, nu weet ik zeker, dit gaat je niet.. Of ik ga niet ik ga hier sterven. Dus moet ik toch iets doen.
[i] De kans om terug te gaan naar Vietnam is klein? Ja dit is.. dit is uw land, dit is uw leven?
[r] Ja mijn vrouw gaat sowieso niet terug.
[i] Hoe komt dat?
[r] Ze haat communisten.
[i] En u bent, zijn jullie nog terug geweest in Vietnam?
[r] Ik ik ben zes keer terug
[i] U bent wel zes keer terug, zonder uw vrouw?
[r] Ik ben zes keer terug, mijn vrouw.. Mijn vrouw denk ik vier keer.
[i] Oke, ja ja..om terug te gaan vakantie is oke, maar niet om daar weer te wonen?
[r] Ja
[i] want u zei dat zij communisten haatte.
[r] Nee mijn vrouw kwam terug alleen voor zeg maar speciaal gele.. gelegenheid. Mijn schoonouders ziek, overleden of dit of dat ja..
[i] Over die bijdrage zeg maar u zei van.. Ja uw bijdrage in Maarssen is dat, he, EHBO en u zei ook nog uw bijdragen voor de maatschappij?
[r] ja
[i] in Nederland en wat zijn dat?
[r] Ja Ik zeg van euh behalve in mijn werk zeg ik tegen mijn directeur Ik doe en jullie betaal, jullie betalen. Ik zeg niet loon na de te..ik zeg het niet.. loon naar prestatie. ik ik zeg.. Ik doe het en ik Ik vraag niet aan jullie, ik klaag.. ik klaag nooit over salaris, ik vind het euh.. Je moet klagen, het is toch niet jou land. Nederland heeft mij zoveel geholpen, ik.. ik zie meer verplichting, dus ik doe heel veel in mijn company doe ik heel veel dingen die buiten mijn taak puur om te kijken ik wil mensen helpen. Ik wil mensen helpen.
[r] ja vooruit te komen. komen, dus ik ik hoef niet met iemand te concurreren Als ik leef met, en langzaamaan heb ik toch andere visie als mensen help dan help mensen jou. Nu de tijd van nu is anders dan toen. Als baan wil behouden moet je mensen niet concurreren, dan moet je helpen. dan zit je daar goed.
[i] dat is wel raar he, want.. er is tekort aan banen?
[r] ja
[i] En u zegt als je baan wil houden, dan moet je mensen helpen zodat ze ook kunnen blijven?
[r] ja ja..
[i] Maar als er tekort aan banen zijn, hoe doe je dat?
[r] Ja maar dat.. ik kan nu bewijzen dat.. uit mijn eigen ervaring aan mensen aan, mensen rondom mij.. mensen die die introvert die andere mensen die collega niet helpen die gaat eerder uit. De maatschappij is totaal veranderd. De cultuur nu is open cultuur, als je.. als mensen helpt dan weten ze oke,.. Hij is hij of zij is nog steeds nuttig voor het bedrijf. gaat niet weg. Als je weg.. dan blijf alleen die mensen die alleen voor zichzelf werken, dat.. dat is toch voor bedrijf niet goed. Open je kan zien nu overal open cultuur. Alle computer zeg maar open source, maar.. Ze hebben toch een manier om.. Je geeft toch niet alles. Je geeft negentig procent weg, je hebt tien procent in de hand. Vroeger gaf je misschien tien procent weg, je hebt negentig procent, maar dat is niet goed. Als je tien procent hebt en je weet wat de sleutel is dat dat kan je makkelijk tien procent voor jezelf houden, negen procent oke geeft.. dat kost niks. Als mensen.. Negentig procent als je die dingen voor jou wil behouden.. ben is rijker in.. in jou gedacht..in jou ervaring, nee! Want jij geeft makkelijk weg. En voor jou dan blijf jou kennis zo. Je geeft het..en op gegeven moment krijg toch een aantal.. kennis van mensen buiten. Wat je geeft krijg je ook een keer terug, niet.. ik zeg niet…
[i] Zijn mensen tegenwoordig niet meer zo ja egoïstisch? dat ze alleen als je iets geeft dat ze alleen maar nemen? En dan niks teruggeven? Of is de mentaliteit helemaal veranderd?
[r] De mentaliteit in communicatie is heel anders.
[i] Ja?
[r] Mensen gaan twitteren mensen geeft veel.. Twitteren, sms geeft.. zeg maar bloot. Jou leven staat overal, open. Dat is ook een facet van open cultuur. Mensen zijn egoïstisch, nog steeds.. Zijn nog egoïstische mensen. Maar de cultuur in.. in algemeen trend is een open cultuur.
[i] ja Het is toch wel een beetje vergelijkbaar met euh de cultuur in Vietnam? de collectivistische cultuur, dat je elkaar helpt?
[r] Uh nee nee nee! Ik vind de Vietnamezen wel gemeen.
[r] Ja. Wat bedoelt u daarmee?
[r] Vietnamese mensen concurreren altijd tegen elkaar.
[i] Maar dat begint al met school he, wie is de beste, toch?
[r] ja wie is de beste.
[i] ja eerste prijs tweede of derde prijs. en dat zie je..
[r] ja
[i] dat zie je dan ook terug in de rest van het leven, dat volwassen leven. dat ze ook concurreren met elkaar als je..
[r] ja ja..
[r] ja
[r] Nu hebben hetzelfde zo raar voorbeeld, bijvoorbeeld je hebt hier.. een shop van kleding. Er wordt een shop naast jou gezet. veel mensen zien dat als concurrentie maar nee hier zie je dat.. Kom en als je niet naar die komt.. En die gaat toch naar deze. Probeer je jezelf te onderscheiden met andere mensen. Het ellende van Vietnam is De Vietnamese mensen zijn nog te veel materialistisch. En die kijk alleen puur op bepaalde voorbeeld. Wij in Nederland, ik denk misschien in Nederland en heel weinig in andere land. Wij kijken.. Op de kern van het verhaal. Wat doe jij? Wat kan doen? Dus jou hobby is belangrijk. Ik ik hoef niet.. Ja de de een kan je een mooie auto kopen, jacht kopen. Ik hoef niet. Als hobby, ik heb hier boeken, nou niemand heeft boek.. Iemand kan ook zeggen zeg maar zelf instorten breien of in reizen of of hobby als tuin. Oke, nou.. Ik doe mijn best. En als iedereen moet.. een goed verhaal van zichzelf kunnen vertellen, oke, ik ben beter dan de rest.. dus waarom probeer.. altijd zo in een weg te gaan, net als in Vietnam, altijd geld geld… Kijk naar hier, bijvoorbeeld ik kan ook als je niks kan doen maak een club. Probeer de mensen te helpen. Euh..voor dat soort dingen. Of bedenk iets creatief creativiteit is hier belangrijk. Je je.. Je eigen persoon is het belangrijk, wat wat je bezit Je hebt twee soort bezittingen, maar Materialistisch bezittingen en geestelijk bezittingen. Dat moet u kijken. Geestelijke bezittingen veel rijker dan veel diverse dan mater.. materialistisch.
[i] Ja heeft dat gedachte te maken dat u hier in Nederland woont dat u zo denkt? of zou u ook zo hebben gedacht als u in Vietnam had gewoond.
[r] Ik weet zeker komt hier toch hier!
[i] En in dat opzicht u bent daar wel blij mee?
[r] Ik ben er blij mee, want ik heb tenminste nog iets in mijn leven kunnen vinden. Ik heb een aantal dingen in mijn leven gevonden. Dat is een van..
[i] U heeft een van de dingen gevonden, wat voor dingen?
[r] In mijn leven, een soort opvatting. En een visie, eigen opvatting, principe van leven. En dus ik heb in voor Nederland doe ik dat, in Nederland heb ik die [ hij wijst zijn boekenkast aan] als iemand wil mij vragen, oke, heb je misschien boeken over Vietnam, ik kan zo vertellen. Ik heb ken jij misschien de tijdschrift van euh…Vietnam…hoe heet die nou..euh..Vietnam Nguyet San?
[i] Ja. Ik heb de eerste nummer heb ik nog van toen.
[i] Echt waar, u bent echt boeken en tijdschriften verzamelaar.
[r] ja ja ik min of meer verzamelen, maar dat komt omdat op gegeven moment zeg wij Wij moeten hier iets hebben, zodat Als je iemand vraagt: wat doet een Vietnamese hier dan kan ik gelijk laten zien.
[i] Dus als iemand op maar iets over Vietnamese mensen willen over Vietnam c
[r] boeken..
[i] of in een boekvorm, u heeft alles? dan moeten we bij u zijn haha..
[r] ja ja zeker honderd procent. En en de vraag is, ik weet als ik doodgaan, dan gaat ie ook dood. gaat die misschien ook weg. Niemand verzamelt boeken meer.
[i] Nou dat weet u niet, haha..weet u niet.
[i] Wie schrijft die blijft en boeken blijven ook toch?
[r] ja wie schrijft..ik zie dat.. overal als een soort euhm… Euh…zeg maar…herinnering. Aan mij zoveel boeken.
[i] Ja en dat is wel de grootste.. geschenk.
[r] Maar ik zeg dit is een klein gedeelte. Als je kijkt.. kijken naar die ander. Ik heb..
[r] Ik heb veel meer. veel meer. En die boeken die ja misschien…
[i] wow nou dat is goed om te weten, ja.
[r] ja. Euh…ja ik vind het echt een prachtig verhaal. Een boeiend verhaal die u vertelde. Zijn er nog dingen die u nog wil vertellen? van wij zijn nu een beetje aan het eind..
[r] Euhm…ja..euhm..
[r] Een ding die wij euh.. tot nu toe nog steeds heel jammer vindt, dat dat.. euh..Vietnam is nog niet.. veranderd zoals wij altijd willen en hopen. Vietnam staat nog steeds in de tijd van misschien dertig vijftig jaar geleden. geleden in dat niveau. En heel jammer voor de mensen. wij willen graag Vietnam helpen, maar in deze situatie kunnen wij niet. Ik denk dat alle vlucht..Vietnamese vluchtelingen die zijn, ze moeten, ze hebben tijdelijk moeten vluchten en in buitenland zich vestigen, maar diep in veel mensen voornamelijk in de eerste generatie willen ze toch iets toch iets doen voor Vietnam. Vietnam, in Vietnam zijn zoveel jaren oorlog.
[i] En dat is ook wat u wil doen? Iets voor Vietnam doen?
[r] Ja ja ja..
[r] maar in deze situatie..nee nee nee..
[i] De situatie van Vietnam, heeft u over het regiem die daar nu nog heerst?
[r] ja ja.. Je kan alleen een land helpen als een land een een beetje zekerheid geeft dat euh, oke, dit is goed voor jou land en en niet dat jij helpt euh.. dat jij een bepaalde club helpt niet voor het land zelf. En ik denk dat kan alleen als in Vietnam meer democratie, de mensen de mensen iets meer vrijheid in beter geregeld is Maar is moeilijk.
[i] Maar denkt u dat u nog zou meemaken?
[r] Ik denk nu weet ik vrijwel zeker dat nog niet. Dat is heel heel pijnlijk.
[i] ja En ik hoop nog steeds dat de tweede generatie, bij de eerste generatie zitten wij nog het vooroordelen, wij en de Vietnamese communisten hebben nog steeds vooroordeel tegenover..
[i] naar elkaar toe?
[r] ja tegen elkaar toe. Ik hoop dat de tweede derde, tweede generatie nog niet, maar derde generatie.. Meer contact met mekaar en en probeer te helpen. Maar ik weet zeker in de toekomst de grens van landen worden vervaagd.
[i] ja. Mensen werken zou gaan in de toekomst niet meer voor bepaalde land werken maar voor bepaalde icoon voor bepaalde euh..i.. ideologie werken. Landen is niet meer belangrijk.
[i] oh oké ja. Als nu voor KLM werkt, dat is geen Nederlands bedrijf.
[r] dus op gegeven moment de trots om is te doen voor jou land is niet meer. De grens vervaagd.
[i] oh oké ja.
[i] Gaat het puur om jezelf wat je dan wil euh.. uitdragen, meer in die zin? dat je niet meer vastzit aan een land?
[r] Ja euh Maar dat hoef je niet moet, dat gebeurt zo.. En automatisch gaat in die trend.
[i] Dus dat is wat u dan euh..
[r] Ja ja ik weet vrijwel zeker. Dat dat.. Wij zullen als wij nog langer leven kunnen wij misschien meemaken de tijd van de Babel toren.
[i] De..?
[r] De Babel Toren.
[i] Babel Toren..
[r] ja van bijbel..
[i] En en…hoe ziet dat eruit, dat we dat nog mee.. kunnen maken hahaha….
[r] Men..mensen toen toen leven toch..
[i] Mensen bouwen een Babel Toren…hahaha..
[r] Nee nee, maar mensen leven toen samen met elkaar dus.. was toen nog geen land. Dat was toen nog geen land, mensen spreken dezelfde taal.
[i] Oh zo…
[r] Nu hebben denk ik met de machine taal, computer taal is ongeveer hebben twee groepen.. Chinees en Europees. Want Chinees gebruiken nog steeds hun karakter. Maar Chinees andere wereld gebruik ei…bijna eigen taal. Als nog een stap verder, communiceer je alleen via de computer. dus toch een soort situatie? En mensen misschien willen toen nog en zit nu in bij.. bij wetenschappelijk. Mensen willen altijd iets verklaren of iet..iet..iets… probeer dicht bij God, verklaring God, ja dat dat is..
[i] Nou ben benieuwd of we die tijd nog zullen meemaken.
[r] ja
[r] Volgens Boeddhisten zit in cyclus. dat die zou nog komen.
[i] oke ja, en u gelooft echt dat dat.. bij de derde generatie zou gebeuren.
[r] Ja ik denk dat ja..
[i] Nou, dank u wel dit gesprek.
[r] Ja heel graag gedaan. Ja ik vind heel interessant gesprek. die wij gehad hebben. Want ik heb nu de gelegenheid om nog een keer terug naar mij te kijken.
[i] Ja uw leven.
[i] Oke, super, dank u wel!
[r] morgen.
[i] Meneer [naam] , euhm.. Naast uw betaalde werk als productie apotheker euh..heeft u een hele belangrijke activiteit ernaast. En dat is Cai Dinh. Kunt u vertellen waarom dat voor u zo belangrijk is?
[r] euhm…nou…dat moeten wij terug naar jaar 1980 ongeveer. Wij hadden toen een zelf organisatie van Vietnamese vluchteling. Maar die is meer politiek gericht. Op een gegeven moment denken we nou.. Wij moeten toch een ander organisatie ander club oprichten. Die euh…want ik meen dat politieke euh.. zijn diverse manier om zeg maar te uiten. Je kan ook poli.. politieke opinie uiten. Je kan ook via protesten via demonstratie. Nou wij.. In onze opinie, denken wij, wij kunnen Zeg maar ons opinie ons visie of po.. politiek aan de Nederlander vertellen, ook verspreiden. onder Vietnamese gemeenschap. Om die reden en plus reden dat mensen een aantal mensen wil graag euhm..de hun werk.. uitwisselen, poëzie of verhalen of de euh.. schilderij en dat soort dingen. Dus aantal mensen waren begonnen in 1982 met de stichting met de club penclub Cai Dinh. In 1992 euhm.. denken wij dachten wij dat oke, wij kunnen niet zo in soort penclub, besloten club.. verder gaan, wij moeten ergens iets meer doen dan dat.. Op dat moment een paar mensen een paar vrienden van mij en mij en ik heb hun een samen stichting Cai Dinh opgericht. Echt officieel laten registreren als een stichting. Dus vanaf 1982 staan we geregistreerd als stichting Cai Dinh. Euh stichting Cai Dinh houdt zich bezig met de twee doelen of meerdere hoofddoelen zijn 2. Wij proberen het werk van de Vietnamese schrijvers hier te plezieren te promoten. Het eerste, tweede euh..wij.. organiseren de literair en culturele activiteiten door professor of door beroemde mensen van hele wereld uit te nodigen naar Nederland te komen en lezing of symposium te organiseren. Over literatuur, over Vietnamese cultuur dat soort dingen. Wij hebben Dus in begin toen het jaar 1982 ja ’90 zeg maar… boek in boekvorm is nog was nog vrij populair. Wij hebben een aantal boeken. kunnen publiceren of publiceren dat is een enkele boek dit is bijvoorbeeld, dit boek is in het voor die tijd dus in jaar ’80, 1985 zoiets.. En daarna hebben wij vanaf stichting Cai Dinh hebben wij een aantal boeken, is een aantal boeken bijvoorbeeld deze [hij laat boek zien] een poëzie van, dit is een poëzie, dit is een kort verhalen Dit is mijn eigen verhaal zelf euhm.. In verhaal bundel. Deze bijvoorbeeld Deze heb ik geschreven over dertig jaar boeken in Nederland. Vietnamese boeken in Nederland. Dit is een bundel van alle schrijvers en artiesten in van Vietnamese in Nederland, Wij hebben speciaal ook nog een CD gemaakt, dus heel speciaal. Ik wil laten zien dat wij wil meer richten aan de Nederlanders. Deze CD is de samenwerking van de Nederlandse componisten. Vietnamese zanger. Wij hebben ook al.. alle liedjes hier vertaald in het Nederland. Ziet een dat is heel speciaal, maar vanaf negentien euhm..zeg maar eind van negentien negentig hebben wij een zeg maar euh..is.. hele wereld een switch van boekvorm naar internet vorm, dus.. In 2003 denken wij Wij moeten andere weg inslaan En vanaf dat moment 2002, 2003 zijn we begonnen met een website heet Cai Dinh website. Dus de hoofddoel is boeken Vietnamese boeken promoten en publiceren. Probeer literaire activiteiten, culturele activiteiten uitwisselen met de Nederlanders. En ten tweede de culturele literair activiteiten te organiseren. dus hoofddoelen. En vanaf moment dat wij website hebben en vanaf vorig jaar, twee jaar geleden hadden we ook een Facebook. Wij moeten mee met de massa. Dus wij hebben ook Twitter, hebben Facebook en dat neemt heel tijd in beslag dan ik dan wij toen gedacht hadden. Ik zit eigenlijk hele zeg maar in vrije tijd met website. Iemand anders zit met Facebook. we zoeken naar artikelen over Vietnamezen of Vietnamezen in Nederland is niet makkelijk.
[i] Waarom niet?
[r] Waarom niet, euhm..ik herinner mij toen wij in opvangcentrum waren zei een van de Nederlandse leraar aan ons: jullie moeten denken Jullie zijn net de gouden vis in de kom Jullie zijn nu nog gouden vissen, maar over een paar jaar is over. En inderdaad, wij kunnen hoog of laag springen. Wij kunnen zeg maar.. Roepen Vietnam dit Vietnam dat, maar de wereld is totaal veranderd. Ieder jaar, je hebt nu IS, je hebt nu euh Irak, alle conflict, die Ebola, dat soort dingen, die kost elke elke dag zeg maar honderd honderdduizenden mensen Nou Vietnam is eigenlijk niks in vergelijking met deze groot grote rampen in de wereld nu en bovendien Vietnam oorlog was toen een hype en nu is bijna iedereen vergeten. Af en toe.. Nou praten mensen over Vietnam en Dat is punt 1. Punt 2 wij zijn en wij blijven een Vietnamese politieke vluchtelingen. Dus wij zijn niet eens met wat de Vietnamese regering in Vietnam doet. Terwijl de andere de rest van de wereld Omdat zij willen toch een beter economie hebben en om betere economie moeten ze ook anders dan nieuwe markt proberen te vinden en Vietnam is sowieso een grote markt. Dus wij zitten in conflict in dat soort dingen Als je zoekt naar het nieuws Wij willen ons neiging zoeken wij naar op een nieuws die beter voor de mensen leven in Vietnam terwijl Ik kijk in nieuws en nieuws zijn allemaal zeg maar Vietnam is goed Vietnam dat dat lijkt dat de hele wereld is vergeten wat echt in Vietnam gebeurt vandaar is zo moeilijk.
[i] Enne is dat de reden waarom euhm..de.. om te zeggen de waarheid naar boven willen halen? wat het echt daar in Vietnam zich plaats vindt?
[r] euhm…de echt Echte waarheid euh.. vind jij bijna nooit. Iedereen praat een verhaal met nuances. Ik ook, u ook, iedereen ook. Ik probeer wij proberen een verhaal zo neutraal te weer te geven om zeg maar de bron van alle van beide kanten te vinden dus dat is een van de moeilijkste taak die wij doet omdat voor een onderwerp heb je divers artikelen daarover geschreven Enne..het belangrijk is, je moet een euh.. zo neutraal mogelijk en zo objectief mogelijk artikel plaatsen in ons website of te promoten. Dat is niet makkelijk of ik schrijf zelf ook artikelen artikelen over niet over politiek, dat doet iemand anders, ik ik schrijf meestal over Vietnamese cultuur enne.. integratie van de Vietnamezen in Nederland. naast mijn eigen werk, dus naast mijn korte verhalen.
[i] En dat maakt het voor u zo belangrijk is, de stichting?
[r] De stichting is zo belangrijk. Ik heb het zo euhm… 25 jaar geleden, 27 jaar geleden, hadden wij, had ik zelf een hele nare ervaring. Wij wonen toen in Groningen. En de Gemeente Groningen wilde toen een Vietnam dag organiseren. Ze gingen eerst bij ons, omdat wij waren Vietnamezen. enige Vietnamezen die in Groningen woonden. Dus toen ging de gemeente naar ons toe en zegge hé..wil.. Willen jullie daar met ons samen werken? Ja ja… hebben we ook artikelen of zo Ja sorry, wij hebben heel weinig echt weinig. Wij hadden toen niet zoveel nagedacht en bovendien zaten we toen met opbouw van nieuw leven. Nou wat gingen ze doen.. Euh..ze gingen naar de Vietnamese ambassade toen nog in Frankrijk. Hier jullie komen hier.. enne..ja hebben jullie euh.. wel artikelen of documentatie over Vietnam. Ja.. Ja wij hebben een hele boel. toen kwamen ze met zeg maar Vietnam, Viet.. Vietnam dag met zeg maar Noord Vietnamese spullen. En dat.. dat strookt echt dat kan niet en euh ik Wij zaten toen met dat dilemma. Uiteindelijk hebben wij met die organisatie gepraat dat zodat die dingen bijvoorbeeld communistische hoed of communistische sandalen die weg moet. De vlag, de rode vlag met gele ster moet weg. Ja oke, omdat die..dat kan echt niet! en de rest is oke. Maar vanaf dat moment denk ik, nee dat.. wij moeten toch anders doen. Wij moeten serieus doen en niet elke keer zeg maar De eisen dat je moet dit of dat Wij leven in democratisch samenleving. Dan moeten wij ook spelen met de concurrentie. Vanaf dat moment begon ik met het idee, oke, ik moet alle.. boeken, alle documentatie over Vietnam verzamelen zodat als wij nog een gelegenheid hebben kunnen wij direct laten die en met opricht van stichting Cai Dinh heb ik ook een doel dat dat wordt een soort contact adres voor de mensen in hele wereld als ze iets over Vietnam of literatuur over Vietnam wil hebben, dan heb ik dat. Ik verzamel niet alleen boeken van ons kant, van politieke Vietnamese vluchtelingen, maar ook ook een aantal serieuze boeken van de andere kant. zodat wij ik een zo neutraal mogelijk kan geven aan de mensen. En met website Cai Dinh Euh…is een eigenlijk een soort bibliotheek van wat euh..euh.. De Vietnamezen in Nederland doen. En hoe is het leven. Wat is de integratie. Wat denken de Nederlandse over Vietnam en over Vietnamezen in Nederland. Dat is niet makkelijk en heb je activiteiten diverse activiteiten en om activiteit van al.. van alle kanten te verzamelen. Wij hebben, moet je een goed netwerk hebben. Wij euh..en ik woon ook bij al die evenementen bij en ik maak verslagen. bijvoorbeeld soms de.. tentoonstelling van Vietnamese schilders. Ja ik was ook bij om fashion demonstratie puur om de moten [?] . Nou ik moet gewoon bij, ik moet iets schrijven. Hoe dan ook alle activiteiten in vlak culturele vlak wil ik aan verzamelen. Dat is het. ons doel.
[i] Hoe komt u dan aan euh..u zie u heeft natuurlijk een groot netwerk zo te horen euh..krijg u de informatie naar u toe of moet u zelf dat vinden, zoeken?
[r] euh..meestal moet ik zelf vinden. door middel van boeken. Vroeger ging ik elke keer naar Ik las toen alle belangrijke kranten binnen een week. Algemeen dagblad, Telegraaf, zelfs Volkskrant en NRC Handelsblad de vrijheid, zelf de buitenlandse tekst heeft euh.. Time Newsweek dat soort dingen [onduidelijk] om hoop met de hoop dat ik zeg maar een artikel kunnen vissen, uitvissen voor onze krant. Tegenwoordig door middel van internet is een stuk makkelijker. Maar soms heb je ook tactiek heb je ook truc, je denk oke, bijvoorbeeld, je leest in de internet website in Vietnam dat is gebeurt in Nederland of omdat in Nederland horen wij dat soort dingen niet niet eerst. Vietnam weet.. eerder dan wij in Nederland. Als ik bijvoorbeeld hoor dat een euh.. een groep van theater, groep bijvoorbeeld naar Nederland gaat Dan zoek ik verder Nederland, waar, wie is wie is contact persoon zijn, wie waar kan ik waar kan georganiseerd worden. Bijvoorbeeld dus ik maak het voorwerp om langzaam aan te aan de bron te vinden. wij hebben nog een aantal vrienden die euh.. ik ons informatie geven of door de aantal netwerk werkgroep Yahoo groep. Ik zit in een aantal groepen. aantal groep. Ik krijg het van hun. Nou ik moet zeggen van 1000 mailtjes, ik krijg heb heb ik misschien nog geen een kan gebruiken. Zo veel.. Ja je moet heel snel kunnen filtreren en dat kost heel veel tijd.
[i] En wat zoekt u dan precies, want als uit 1000 mail geen een tussen zit?
[r] Als je weet waar ik heb zeg maar na drie of na zes maanden of misschien na een jaar weet je hoe moet zoeken. Je kan heel snel kop kijken en jou euh.. dan weet je of je weet bij welke persoon welke soort activiteit komt. Dus in een keer duizend mail kan je gelijk zeg maar oke, 800 weg. Om omdat van 1000 mail zijn ook ik denk ongeveer, twee driehonderd ongeveer hetzelfde. Omdat bij die werkgroep en als er zo groot netwerk heb internet dan zie je in email zeg misschien 10 keer 20 keer, 100 honderd hetzelfde mailtje. Wat heel interessant om er achter te komen, nou.. nou hoe loopt hoe verloopt die e-mails van ene persoon naar andere persoon. dat is heel interessant maar dat is een ander onderwerp.
[i] Maar hoeveel mails krijgt u dan per dag?
[r] Ik krijg per dag ik denk nu euh.. van mijn privé ik denk ongeveer um euh.. tussen 50 en 100 en voor Cai Dinh is ongeveer 100-200. op dat..het verschil is er zijn heel veel spam. Ja wij kunnen niet altijd filtreren ik heb.. geprobeerd te filtreren door website op een betrouwbare server te plaatsen. zodat je verder kan filtreren, maar helaas zijn heel veel spams. Bijvoorbeeld ik zie euh..Soms heb je een lading van van email over viagra dat soort dingen, moeten we helemaal proberen zeg maar af te schuiven of te blokkeren. anders krijg je duizenden mails dat soort dingen grapmakerij euh…ja… Maar goed dat is nogmaals lees ik alleen de koppen in totaal niet minder dan 200 mails per dag.
[i] Euh..wanneer doet u dat dan? want u werkt dan fulltime betaalde baan?
[r] ja.
[i] Als het zo veel tijd kost wanneer doet u dat dan?
[r] Eigenlijk doe ik hele dag. Ik denk als ik eet ik denk altijd iets over wat ik ga schrijven dan denk ik En als ik even de tijd heb over pauze in mijn werk, kijk ik even in mail dan heb ik pauze lunch pauze van half uur. In een half uur kan heel snel. Kan honderd mail lezen. Delete gaat net net zo snel als lezen. Ja maar als ervaring heb dan Kijk, de grote organisatie bijvoorbeeld in het bij een krant of tijdschrift lezen ze niet honderd maar duizend twee duizend of tien duizend mail per dag. Dat is ja.. Euh..maar die mensen hebben ervaring, ik heb ook ervaring moeten opdoen euh…door de tijd en door de drukke van de mensen En soms oke nou, twijfel niet, ik ga niet verder lezen als euh.. tegenwoordig lezen internet heel belangrijk. Dat heeft ook invloed op mijn schrijfstijl Men leest uit een eerste pagina. Als eerste misschien eerste tien regels niet belangrijk weg. Dus bij schrijven is ook zo. Je moet nu denken altijd denken als PR tactiek, dus je moet eerst de zin schrijven zodat men moet blijven lezen tot het eind van het verhaal. Het schrijven voor internet is totaal anders dan voor boeken.
[i] Wat is dan uw tactiek als men alleen naar eerste pagina kijkt, wat moet mensen raken? Wat is dan uw tactiek daarin?
[r] Euh..gelukkig in mijn werk heb ik veel contact met P.. PR en reclames dat soort dingen, dus ik weet bijvoorbeeld.. dus mensen lezen de reclame folder van medicijn of de vitamine. op een andere manier. Ik want ik weet wat hoe is tot stand gekomen is. Dus ik weet de aantal tactiek zodat men Eerst de zin lezen moet verder door lezen. Maar er zijn bijvoorbeeld de kort verhaal tegenwoordig zijn mi.. meer dialogen korte zinnen en wat was veel dialogen en van een onderwerp van ander onderwerp moet meedenken met de lezers. De mensen lezen internet alleen in een richting niet als boeken. boeken lezen ze heen en weer. Maar op internet lezen ze in een richting, heel snel. Dat moet je ook meegaan.
[i] Ja enne..wat betekent nu Cai Dinh voor u?
[r] Cai Dinh is eigenlijk mijn tweede leven, tweede privé leven. Op gegeven moment raak je toch misschien beetje verslaafd aan die activiteit. maar mijn doel is, ik heb nu zoveel dingen opgebouwd voor een soort bibliotheek voor de Vietnamese activiteiten in Nederland. Dus ik moet gewoon bij bouwen net als de bijen of.. of de mieren hoop. Ja blindelings moet je gewoon bouwen. zou niet weten, stel dat ik over 15 of 20 jaar niet meer is Mijn zorg is misschien nou wie gaat het erven? maar voor mij op gegeven niet meer van belang. Je moet gewoon doen. Ik ben, ik geloof in Buddha en.. In het leven denk ik je moet zolang jij iets kan iets goeds kan doen voor de samenleving moet je doen. En je hoef, je moet niet denken waarom je het doet. Doet het goed en je moet het gewoon blijven doen.
[i] Ja bent u de enige die verantwoordelijk is voor Cai Dinh of zijn er meerdere bij betrokken?
[r] Wij hebben in totaal euh.. vier mensen die actief betrokken zijn bij Cai Dinh, Cai Dinh stichting. dat is geen vereniging. Dus wij hebben alleen een klein club mensen. dat hebben wij een soort kerngroep, sympathisanten die regelmatig informatie aan ons doorgeven zitten hier ook, zit in Duitsland, Amerika, Frankrijk en dat soort dingen Ja euh..maar officieel horen ze niet bij Cai Dinh. Cai Dinh stichting dus alleen bestuur en de De rest zijn allemaal sympathisanten dat is duidelijk. De en naast die kerngroep hebben wij nog een aantal zeg maar kern.. kennis voor een keer of kennis voor lange termijn dat soort dingen, maar.. Dat moet je even onthouden wie wat doet. bijvoorbeeld als ik weet dat dat van die doet deze keer voor onderzoek, dan kan ik volgende keer oke als iets over Vietnamees onderzoek kan ik oke ik kan wel.. Ik ken wel iemand die ook onderzoek over Vietnamezen doet.
[i] Euhm..ja wilt u nog iets kwijt over Cai Dinh? Euhm…een ding wil ik euh.. laatste denk ik wat ik wil zeggen is dat Cai Dinh probeer een soort forum te creëren voor de Vietnamezen ook voor Nederlanders in Nederland. Over de hele wereld te praten, komen, schrijven alles over Vietnam en over de Vietnamese samenleving vooral in Nederland en ook in de hele wereld.
[i] Dus hoofddoel is eigenlijk voor in Nederland zowel voor Vietnamese die in Nederland wonen als voor Nederlanders want informatie geldt ook voor de Nederlanders?
[r] Voornamelijk voor Nederlanders. activiteiten en interactie tussen Vietnamezen en de Nederlanders in Nederland. dat is hoofddoel. Ik euh..voor onze website dan hebben wij euh.. twee kanten. De linkerkant is even kijken [hij zet zijn computer aan] euh..dit is nog ons..dit is ons website [hij laat de website zien] Aan de linkerkant kun zien dat Vietnamees en rechterkant is namelijk 80% Nederlands. Dus elke maand hebben we een update. Ik euh..ik ben verantwoordelijk voor de update. Hier euh.. Dat is website en dit is ons Facebook [laat website en Facebook zien op compute
[r] Facebook doen we ook voor Nederlanders en voor Vietnamezen. Dus hier een soort euhm…Mijn van.. twee talen en soms drie of vier talen, in Engels dus.. En dit is Nederlands. Bijvoorbeeld dit is zeg maar voorpagina van van twee kanten. En dit is voor pagina alleen voor de Nederlanders. Eenvoudig, maar je kunt via link naar euh.. Naar homepage. En het.. ik moet zeggen dat kost heel veel tijd om zoiets te doen. En ik ben de editor, hoofd zeg maar eindredactie. Ik corrigeer alles. Ik euh.. Ik ik wil graag dat goed artikel daar hier geplaatst worden. En dat moet goed verzorgen. Wij hebben hier ook bijvoorbeeld euh.. boeken, elke keer proberen wij een boek te introduceren. Boek in Nederland en boek in hele wereld. Ik lees Ik moet deze boeken allemaal lezen. Veel lezen, snel lezen en misschien van aantal zinnen schrijven voor ter introductie.
[i] Dit is wel euh.. ja heel boeiend. Kunt u wel zeggen dat dit uw trots is?
[r] Euh…euh…ja.. Zeker. Ik ben niet alleen trots Dit wel, maar mijn boeken mijn mijn boeken verzameling. Ik ben echt daar echt trots op. Maar die website zijn wij dit is gezamenlijk werk van onze club. En iedereen vindt het hartstikke goed dat wij iets kunnen doen. Een soort forum, iedereen kan opinie hier zeggen, van linker en rechter Wij hebben zeker een aantal criteria gesteld, bijvoorbeeld: je mag geen geweld, je mag niet scheld niet pesten, je mag niet schelden dat soort dingen. Dat mag niet gebeuren in op Cai Dinh. Moet serieus praten. En met bewijs en met logica. Bewijs dus dan soort competitie in schrijfwerk.
[i] Oké, en begrijp ik daaruit dat iedereen de vrijheid heeft om hun eigen mening te uiten?
[r] Euh..Wij proberen iedereen vrijheid te geven tot een bepaalde limiet. Meer dan dat kan je niet. Je je kan niet zeggen oké ik heb vrijheid, ik heb hier vrijheid, ik euh.. Ik euh..ik zeg rot op Marokkaan bijvoorbeeld dan dat mag niet. Je moet een fatsoenlijk, je bent Je bent mens, je moet humaan, je moet je humaan gedragen. En serieus praten. Iedereen is volwassenen. Wij zijn niet geen kinderen meer, dus je moet serieus praten. Het is vrijheid binnen bepaalde norm.
[i] ja.. Euh wat ik dan bedoel is je hebt dan voor de Vietnamese de eerste generatie alderhalf generatie, tweede generatie, dadelijk derde generatie. Elke generatie, zelfs binnen generaties is er al een andere gedachtegang bij elk persoon. Laat staan verschillende generaties. Dus dat is dan de vrijheid van mening uiten. In de manier hoe eenieder zich wil uiten. En wil leven hier in Nederland. Vindt u dat belangrijk, om dat allemaal naar voren te laten komen bij Cai Dinh?
[r] Ja. Heel belangrijk is het. Wij moeten omdat Cai Dinh vaak begonnen met eerste generatie. En wij willen graag de stem van de tweede generatie, derde generatie laten horen. Dus de alle artikelen van of activteiten van de mensen van de tweede, nu derde generatie nog niet, maar tweede generatie, bijvoorbeeld scripties over de Vietnamezen. Of ze organiseren soms muziekavond in samenwerking met iemand van Vietnam hier komen. Iedereen weet dat die persoon van Vietnam is communist, ongetwijfeld. Maar de tweede generatie zegt: Oké wij doen alleen puur muziek. Dus voor dat soort dingen dat is dan vrijheid van meningsuiting. Ik kan zeggen dat het slecht is, zolang ik geen bewijs kan vinden. Dus dat soort dingen probeer ik de stem van de tweede generatie te laten horen. Als jij bang bent dat jij tegen de mening moet horen, ben je niet sterk. Je moet gewoon jezelf sterk, je moet zelf vertrouwen in jouw weet, jouw wat goed of slecht is. Dat maakt het leven veel boeiender.
[i] Ja, want dat is wel een onderwerp dat niet heel erg makkelijk is, hè, bij de Vietnamezen. Misschien ook wel bij andere groepen vluchtelingen of immigranten.
[r] Soms de problematiek, bijvoorbeeld, jonge mensen als nu afgestudeerd zijn willen graag naar Vietnam te gaan voor [onduidelijk] mensen. Ons, de eerste generatie: nee, nee, nee, dat niet goed. Nou die jongeren komen mij vragen: Ja maar ik, als ik nou niet naar Vietnam ga, dan ga ik naar, bijvoorbeeld, Bangla Desh of Libanon. Dat soort dingen, dat is net zo slecht als Vietnam. Waarom mag ik, waarom wil je niet ik naar Vietnam ga en wel naar andere landen. Terwijl ik zie geen verschil tussen die landen. Dat is een van de problematiek die eerste generatie tegen zouden komen. En ook de tweede, de komen van de mensen in Vietnam met de missie met de zaken, zaken doen tussen Vietnam en Nederland. De tweede generatie heeft eigenlijk geen zorgen over politiek, zolang ze goed kunnen handelen. dan krijg een handen oke, als niet tevreden zijn afgelopen geen probleem van hun. Maar voor de eerste generatie zijn we nog automatisch bang dat ja wij wij zijn wel een keer betrapt door de communisten. Wij zijn gewoon bang voor dat soort dingen. Maar op een gegeven moment moet je wel zeggen Nee laat maar iedereen gaan. Je kan niet Je kan niet honderden jaren leven om te en bovendien je kan andere mensen niet dwingen op jouw manier te denken. Laat me laat iedereen vrij denken. Misschien kan je daar iets leren.
[i] En dat is wat u en Cai Dinh stimuleert en aanmoedigt?
[r] ja ja wij stimuleren de de zeg maar vrije forum voor alle onderwerpen over Vietnam. Iedereen kan daarover praten op een fatsoenlijk manier, serieuze manier.
[i] Zijn er ook taboes?
[r] Zijn er ook een aantal taboes de bij.. bijvoorbeeld niet te ver in politieke richting te praten. Want daar heb je ook partij voor niet in niet in de godsdienst te praten. Daar heb je ook speciaal forum daarvoor. Wij houden het oppervlakkig, alleen voor literair en cultureel kunnen daar verdiept in gaan, maar voor religiën voor echte politiek actie dit actie dat, nou dan proberen wij een soort ontmoeting te creëren, zeg maar oke Als je verder wil kan je naar die als je verder wil kan je naar dat
[i] Oke, nou dat is een heel helder beeld voor deze belangrijke activiteit van u. hebt u nog iets te zeggen?
[r] ja Euhm..op dit moment denk ik niet. Ik hoop dat u iedereen wel een keer Ons website komt bezoeken, want het is ook toegankelijk voor Nederlanders, want Daar zit ook heel veel artikelen, zeg maar misschien voor u Misschien wel heel raar, misschien verbaast u dat het zoveel activiteit Nederlandse activiteit of interactie tussen Vietnam en Nederland.
[i] Ja want in algemeen zijn de Vietnamezen in Nederland redelijk onzichtbaar he? Ze laat zich snel niet zo..
[r] Nee
[i] snel horen van zichzelf, maar deze site laat juist zien dat dat die zichtbaarheid daar is he?
[r] Ja wij hebben een aantal projecten gemaakt, bijvoorbeeld [cultuur rood] gaat over saam.. euh samenwerking tussen de Vietnamezen en de Nederlanders. Op een culiterair gaat over dat euh.. Euh literair achtergrond van de gerechten. Zijn er twee projecten van ons. Wij hebben een aantal interviews gehad over Over die twee onderwerpen.
[i] Ja.
[i] Nou dat is euh heel fijn dat dat er is. Ik denk dat het ook heel erg belangrijk is he voor binnen culturele..
[r] Ja euh..aspect in Nederland zowel voor Vietnamezen als voor Nederland.
[r] Ja.
[i] Ja nou dank u wel dat u hierover zo uitgebreid wilt vertellen.
[r] Ja ook graag gedaan. Ik hoop dat euh.. dat u ook tevreden bent over wat ik verteld heb.
[i] Het is heel heel boeiend en euh ja.. Ik ben tevreden, dank u wel!

[i] Good morning sir. [name] .
[r] Good morning [name] .
[i] You have an object with you. Would you like to tell me about it?
[r] Yes, you’re talking about a dear object, so yes, dear object. It, it’s quite a broad term. And my precious object, for example, when I talk about privacy, I can say my precious object is when we were just married. My wife made me pajamas. We weren’t that rich back then. So that’s one of the, of the most precious precious object. I brought it myself. After the flight, I only have those, those pajamas, so that’s my precious object. But that’s private. Business I guess, I’ve had it for 30 years. I’m very interested in books. Mainly in what the Vietnamese do here in the Netherlands in books, in literature. So I have a very large collection of books in, Vietnamese books, and books about Vietnam in the Netherlands. And here you can see. Here is a very small part of my books here. And when I tell you, about that maybe you are very surprised that the Vietnamese Netherlands have made so many books. Yes, I think at least 100 books in total by Vietnamese Netherlands.
[i] And what does it say, what kind of books are they?
[r] Are all kinds of books. Could have been in the beginning, when we were here like refugees. And are, then they already wrote books about the, the problem of Vietnamese psychological, mental disorders of the Vietnamese refugees or of how, how we are received, how we are received in, in the Netherlands. Life in the shelter, that sort of thing. Later we have other books for example we have poetry, we have short stories, we have long stories. In Vietnamese, in Dutch, in English. In the last few years we also have students or human beings, or students of hbo, mbo who make theses. So, and a lot of research. I, I’m not so much interested in two kinds of books that his travel guides and cookbooks are very many. Something like travel books and cookbooks I have chosen some more specific books in my collection. But, for example, here I have, I have one, some books. This is for example a very old one: Reception, care and guidance of Vietnamese or guardianship pupils. That’s from then in the 80’s I think ’70 or the, the book about the Vietnamese in psychiatry. That’s also something like that. In short, it’s all kinds of books. We also have the, the Dutch have written many books in Dutch, in Dutch, about Vietnam. A well known book maybe that’s this one. I think it’s very, very beautiful book. That’s lion and dragon. That’s four centuries of Holland in Vietnam. They were written by the Vietnamese and the Dutch and about four centuries between lions, so Holland. And dragon is Vietnam. That’s very beautiful.
[i] And what do all those books mean to you?
[r] Well… I, I happen to be in the realm of publishing when I was young. [word processing] I started as an editor when, let’s see, I was eighteen at the time. Then I had a, a typing course. So at some point, you really, really need to be able to type something. Well, how do you do that? So at some point, my mom asked me, my mom was a lawyer at the time. Now you can type a self-defense plea for me. So I started typing. I had… ten finger typing through my mom, too. At one point, I went to college. And there quite simply that, is that there you always have a group of students who write down everything the teacher says. And you make a book out of it. Because not all students come to college. So we can make the books, type, then used stencils. And we get to sell stencils college dictations, we sell to those students. So I was in one of those groups at the time. I started, like, typing with stencils, then manual, then engine. So I’m, I’m slowly getting involved in making books. In Holland I’m, say, five or ten years Eh… Not that, I don’t get involved in Holland. In 1982 there was a group of young people saying: hey, maybe we should organize a book club. Or a pen club or something. That’s when we started organizing a group. I wasn’t in that group at the time. But they have a meeting. They had a meeting, they brought the poetry, they brought stories. And at that meeting, in that meeting, they told about their own far… reading stories, reciting poetry, that sort of thing. Well, somebody asked me if I wanted to join them, get hooked up. Okay, so I started to say, like, another kind of editor. I do find it interesting to… because not only do you read in that word, but you also read, you read a background while reading you know how the authors, how the writer feels at that moment. It’s very interesting for me to find out. Sometimes, maybe, sounds weird. But due to a number of mistakes I can imagine what people were thinking at that moment. Yes, very interesting. And I started writing at that time. I mainly write stories in Vietnamese. And I also wrote stories in Dutch. I also published stories in various literary magazines, in magazines in America, in France, Germany and things like that. For the Netherlands I sent in stories for, then for our world. One time I was in the finals for one of my short stories. And I’m still not, I’m in, now I’m in a kind of eh…, editor board [control].
[r] of number of magazine in America and in the Netherlands I have also done.
[i] And they’re all Vietnamese books?
[r] No.
[i] None? Not just Vietnamese…
[r] Not just Vietnamese books, yes.
[i] But, what I mean by that is, are they the stories of the Vietnamese people or are there all kinds of stories from different regions of different nationalities?
[r] Yes, that’s very fascinating. We’ve got here, we’ve got here, let’s see. I got it, I got it, we started a pen club in 1982. We call it “Cai Dinh”. But then we got together in little club. And, and in 1992 we said no, we should really organize it as a foundation, official foundation. So I founded the Cai Dinh foundation together with some friends. And we registered it as a real foundation. And, after that I…
[i] What year was the foundation founded, you said?
[r] Officially in 1982.
[i] Okay. Officially 1982?
[r] Officially, we were founded in 1982. In 1992, we were officially registered as a foundation.
[i] Registered as a foundation, okay. So 1982 is actually a club of friends, as a pen club it started and was in ’92?
[i] Yeah, 1992.
[r] it actually became a foundation, officially a foundation.
[r] It’s really foundation. And I’m the president of the foundation. We published some books in the beginning. And we try to sell books here in the Netherlands, also in France, in America. But maybe you know, say it… Publishing is sometimes a fierce competition. And there are all kinds of strange costs, such as the commission we have to pay them for selling books in America, which is about 50%. So, at some point, it’s unfeasible. We have published a total of seven books. We made a CD. We have… But besides those, the books for Cai Dinh, I also made some books for my friends, my girlfriends in Vietnamese in the Netherlands. Yes because I, I say for example this is, in this book, this book is a collection of almost all Vietnamese writer in the Netherlands at that time. Yes, folks, one writes poetry, the other short stories. I write fiction. Other people make studies of literature. A Dutch professor wrote something about Vietnam, Vietnamese culture. For example, someone has written studies about music, Vietnamese music. So here in total, we’ve asked 15 people for this book.
Yeah, wow, that’s very interesting about the books. Is one of your passions. And would you like to tell us something about who you are?
Well, I’m, um, I’m, live, live, life story is quite a journey. I’m coming. I’m originally from north Vietnam. I’m in Hue. I was born in central Vietnam. And I grew up in Saigon. Well… In Vietnam there were then, say, Vietnam was divided in two, North and South. I’m in South, so you automatically enlisted. So at some point in 1968 I went into the military. I was a cadet at the time. Me from the military academy. I’m a student. I sent pharmacy. I graduated as a pharmacist in 1973. I’m also a lieutenant in the, in the army of South Vietnam. I worked for two years in the, somewhere in a division in South Vietnam. Not really fought, because pharmacist is always in say headquarter [headquarter]
[r] . In 1980, no, in 1975 Vietnam, communism conquered South Vietnam. Yeah, I got it. I was on the wrong side at the time. Automatically, all people are put in jail. Me, or they call concentration… or re-education camps. So I’d been in six or seven of those camps, all over the place. In 1977, they released me because so many people just ran away, so they were short of people. I was released in 1977. Fortunately, I was able to find a job in pharmacy. I worked in various pharmacies for two years. But, the situation at one point was not, no longer feasible. I’m in, we got married in 1978. I’ve known my freezer… my wife for nine years now, but we couldn’t get married because of the war. At some point in 1978, we got married. When my daughter was born, the situation got worse. And, yes, at one point, we decided that we had to flee. 1980 we fled, with a small boat. Four days, or three days four nights in the sea. Then Dutch ship Smit Lloyd 104 nicked us, or rescued us at sea. And they took us to Singapore. That was in August 1980. So around this time. And we then in Singapore for, within two, three months, if you don’t have any family members or no sponsors at all, then you or you should go to the Netherlands. We have no other family member in other countries. So then we went to the Netherlands in 19… In October, so at this time. In October 1980 we went to the Netherlands. In reception centre, reception centres, there are two. And then my son, our son, was born. So we, I have my daughter at this moment, let’s see, 35 and my son is 33 years old. In the Netherlands I went, I want to continue my studies. Because, yeah, I, I, I’m really sorry about that. I’ve studied so, so much and here, yes. I don’t think that, that I’m different… I think that pharmacist is a very nice profession. So I want to continue my studies. Then I went, I could go to Groningen to study. The degree in pharmacy, pharmacist in Vietnam was then assessed as two years in the Netherlands. Me, so I got a two year exemption, the first two years. Back then it was an old style. So I started my doctoral studies in…, I got my doctoral degree and in 1870 I finally graduated as a pharmacist in the Netherlands for twenty times. Well, then we went, I went…
[i] Do you mean ’87 or did you say ’78? Graduated?
[r] No, graduated in 1987, because I fled in 1980. And here two years and first you have to study the language. That took me about two years, a year and a half to master Dutch because the study is only Dutch, yes. So 1987 I graduated. Then I tried to find work in, in the North. But I didn’t succeed, at a certain point I heard via. Well, here in Maarssen there’s a job for you, maybe. So I applied for it and immediately accepted it, hired it. I work, I worked for a pretty big pharmaceutical company in Maarssen at the time. So about 10 minutes by bike. The company’s like hundreds, at least four hundred people. Well, you… You, you thought that’s okay because so many people work there, but unfortunately. Reorganized four times in two and a half years. And at some point, I don’t survive. So the company is totally bankrupt. I went to, fortunately in Holland once it’s found a job, then you can easily roll in other jobs. I found another job in Diemen, in the south of Amsterdam. So I’ve been working there since 1990 as a pharmacist in that company.
[i] So far?
Yeah, so far.
[i] You’ve told me a lot. Also about Vietnam when you were in the re-education camp for a couple of years. How did you experience then? I hear a lot, yeah, different stories, pretty horrible, too. You experienced it yourself. What, what was your experience back then?
[r] Yeah, stories so diverse. I’ve been to six re-education camps in total. And one thing then, the first feeling, because they called us, take enough food for 10 days. So I haven’t taken that much with me yet. I literally took the money. I thought you could do something, you could buy food anywhere, buy food, no problem. Go home after 10 days. But after 10 days you don’t hear anything. And then panic really started and yes people… I think it’s very sad that old people or old ex-officer who suddenly, yeah, finally didn’t know how their wife could cope in that situation. Really chaotic. But at some point we had to accept, so be it. We can’t do that. At that point, you stand with the choice, survival or not? I say I have to survive. I have to survive anyway. Well to survive. Only way you can survive in that situation is to try to think as positively as possible. So because of that sit… because of that thinking, I always try to look at things in a positive way. But I’ve heard a lot of stories about the misery or people being abused. Yeah, I know that. But at some point I think that’s the fate of your life. You have to, you have to accept this fate. Because we were on the wrong side. Yeah, us. We lost the fight. So yeah, what do you have to do. I’m glad I’m still alive every day. And… but you have to, you have to think positive all the time. And my advantage is actually in my youth I’ve touched a lot with music. I know hundreds of Vietnamese songs by heart. Yeah, so that’s my only amusement in those concen… re-education camps. I can say I’m going to sing that song myself and think back to that, to that time. A lot of people don’t have any hobbies and they were moping all day, moping about… wailing about life. But that… You know, in prison, you always have to try to be positive, to live. Otherwise, you’re gonna die, you’re gonna die. And I think by my, my opinions I can have quiet, and… I consider them to be one, a bad, number of bad pages in my life. But at first I did, I hate communism, but I thought now, you have to understand: they have a lot to… For example, their family in the north is being bombed. Either they, or people, the communists sent them to the north, to the south, and then they went, they died. So the people in, who are in North Vietnam with all the misery of so much impact in their families… They automatically hate the South Vietnamese. It’s normal that people… I think we’re all victims of a war that we don’t really want. Even north, south. Only the great power, I call it on the one hand capitalism on the other hand was communism. That was a conflict between the two, we call it the Cold War. Because of the cold war we, Vietnam, were in the front of that, of the conflict between China, Russia on one side and a free world, capitalist countries on the other side. So yes, that’s the fate of country. Me, me, I’m just wondering: why does Vietnam have to suffer so much misery? Why is it all falling into Vietnam? Why not other countries? Why can’t we live in peace? But that’s how it is. That’s cold war. And we’re just victims. Just a few, a group of people who have benefited from the war. And especially the North Vietnamese, North Vietnamese party leaders because they literally fought the war for the whole communist system. And it, I, yeah, I’m really sorry people could think so naive that, yeah, you… Okay, you fight for you, for your country, okay. But you shouldn’t fight for an ideology or fight for another country.
[i] What does something like that do to you? That you’ve experienced all that. What does that do to you?
Um, I-I should try to, uh, calm down. I have to think about the fate of people and see what’s causing it. And I study people’s reactions in that situation. It’s very fascinating. One does this, the other does that. Reaction of people is very, yes, diverse. And I try to write in my story I started, I started to analyze those things and, and try to write story. But at a certain point I say: hey, that’s, that’s, that’s not, that’s not quite right. That’s just, that’s too normal. I want to do something more in, in stories. So I also want to be able to overcome those already feelings So my story was also about the, the fate of people in normal life. So me, in stories, I try not to write two things. First about that time in, in the re-education camps. So many people have written about that. I didn’t write a story about my profession either. Cause you have to write in, I, I mean, writing is kind of a self-conquest. I have to conquer myself. I only write about the fate of people in general, in the, in the environment between misery they have to survive, they have to go through and the conflict, continuous struggle between good and evil. I say it, a story you usually hear that people always do the main character good thing, good things. No, in my story I do a lot between good and evil. One time, one time, they can be very evil, very bad, bad guy. And sometimes they’re always good. So, you’re not good with certain people, but you’re good, you’re good. That’s kind of humane.
[i] Yeah, you were just talking about overcoming. Overcome what?
[r] Conquered, what must be conquered. You have to overcome it, the normal feelings of people. If you, like the languages, I then, back to Dutch, I learned Dutch three times from, starting from scratch. At the shelter, we had 400 hours of language lessons. After 400 hours, we had enough words, vocabulary to survive. Going to the supermarket, buying things, ordering things. Simple phone calls to the doctor, things like that. When I wanted to study I went to an institute of applied linguistics in Groningen. Then I learned in a different way. I learned it then, I, I say: hey, I could go one level higher. But at some point you really satiated. I started to, to, to see how that was possible. Then I started watching the kids learn. I, I suddenly realized how to learn that language, you shouldn’t be in the language. You have to be above the language. Dutch, the Dutch language is just like Vietnamese. I think that’s very funny. A lot of people think the Vietnamese language has grammar, no. Vietnamese has very, very little grammar. Dutch also has very little grammar. Yes, I, I see a lot of things in common between the Dutch language and the Vietnamese language. But one thing very important for all languages, you have to be above the language. I feel the same way. You shouldn’t live in your feelings. Try to swim between your feelings. You have to be above it, that’s what I mean to overcome. You have to look down above your feelings. Hey. So you have to try to get out of you, say, and look back at what you’re thinking. And what, suppose you think: okay, that main character would think like that, but you have to try to think, okay but suppose that’s how it happened, what is that person going to think. What that person is going to think. So you need to get up there. I write my story, I write story one hundred percent fiction. Very whole, but, but, but at some point, maybe funny, I’ve been criticized by people. You know what criticism is?
[i] No.
[r] People think, people thought, and I still think, think that my story, all the story that wrote me, are real. Yeah, but sorry, I write a hundred percent fictional. All, how person days, the environment, that sort of thing. I don’t have any, very few maybe 10% real and 90% really fictional. On the other hand, I have a, a friend of mine, too, just a pen pal. He’s already written 100% non-fiction. Very weird. So everyone thinks it, yes story, story, but he doesn’t know that my story is 100% fiction. And his story is 100% real. But at a certain point I thought, on the one hand I’m still very happy to be able to express it so, so well, so realistically, but on the other hand you shouldn’t write that far, because I say I don’t only write about the good people, everyone tends to give the main character a good character. In my story I write: I’m really bad, I can also say… I think so, I think that compared to Dutch literature, I think Ronald Giphart for example can write something like that. He also writes very good fiction, a bit of fiction story. Simon Carmiggelt, who writes real story, who really writes what he’s seen, yes. But Ronald Giphart, yes, if you read that story of his, that’s good, that’s fiction.
[i] I hear you really have a positive attitude, huh. Al, in all the misery you went through in Vietnam, you already have such a positive attitude. Did you get that from yourself or did you get that from your parents’ upbringing?
I’m sorry to say, it’s not because of my parents. I’ve, I’ve been in a lot of situations all my life. And I, I always observe what people do. And I, I always try to figure out why they do it. And in the end, I’ve seen that that positive is the only factor that makes your life about you can go on happily in your life.
[i] Are you trying to tell me that it’s important to understand what people are doing?
[r] Yeah, yeah. When you observe people, then you see things that but you have to look at that, look what funny side of that… But positive thinking now science has proven that that psychic factor plays a very important role in, important role in the, in the, in the disease. For example, people with cancer: why are some people cured and others not? And people are now going to delve more deeply into psychological factors and they have had a number of discoveries that for a number of diseases for example autonomous diseases rheumatism, even cancer, psychological disorder can be cured through a psycho analytical way. So I think probably, I think more or less by my positive attitude, I am in my company everyone is surprised. I haven’t been sick a day in 30 years. And it’s incomprehensible to them. Every day at exactly eight o’clock I’m there.
[i] And does that have to do with a positive attitude or is there a secret behind it?
[r] I don’t tell you or people that a lot of people ask how is that possible? What do you eat? How do you live? I don’t tell you what I eat. cause I don’t know exactly what that is. But I think you have to believe that by positive attitude you can achieve some that you can. I’m very happy. And if you believe that, you have to move on. Because I haven’t been able to find any evidence against it.
[i] Okay, if we look at when you came to Holland, what was your impression of Holland?
In Singapore, say first months when we, I did try to make contact… who lives in America. We have some uncles and aunts in America. But they wouldn’t sponsor us then. At a certain moment we had to go to the Netherlands. Then we know what’s going on in the Netherlands. We know the tulips. We know the Guigoz milk. Maybe you don’t know the Guigoz milk, but in Vietnam, a very famous brand, very good milk powder for children was very expensive. And …yes this is the cooperation between the Netherlands and France. Guigoz can is a real concept in Vietnam. We know Philips. My father had a Philips radio and he was really proud of that. That is so good and always good reception. That sort of thing. We don’t know anything else. I do know a chocolate bar that’s not called Van Nelle, but Van Melle. Something else. Van Melle is also…not so unknown in the Netherlands. So with that knowledge and… then… we still got information about the Netherlands and we know it’s a cold country. So and so the language looks like German. I don’t know a word. I…yes I may know English and French. How can we survive there? Then we went to Holland. And first impression I had, that I don’t have a good impression I have to say. we went first meeting at the reception centre in Leerdam. On the first or second day an interpreter came to tell us that the Netherlands is a Socialist country. Pffff…I say…we say really because just really belong here is a Socialist… ..yeah… And then we got information. You have to go to a doctor. You have to follow that path. You can’t go back then, you have to go to a doctor in your village. For example, the children have a petting zoo or they call allotments. We have something like that in Vietnam. We also call allotments. It’s a bad concept for everyone. And … or we’ll just have a neighborhood meeting here. In Vietnam we have a neighborhood meeting, that’s kind of… in court. But here… A couple of times I went to that public assembly or neighborhood meeting. to look. For example, we have TBS here, that’s some kind of re-education camp in Vietnam. Same thing.
You thought where would I end up, huh?
Yeah, where do I end up? Yeah. But the interpreter says, no no no here is Socialist, but not as a Socialist you already know. And I say never mind. I want to see first. I want to see first. So first I have to say first years I was really living with a feeling…I was in such a free country then and here we have to go to the doctor…make an appointment. We went there and got nothing. Just advice. In Vietnam the same way. You went to a local doctor and you didn’t get anything, maybe a couple of pills. Here’s something like that. You have to stand in line everywhere. You have so much form. You have to do this, you have to do that. Everything has to be arranged for you and in the beginning I thought it was a bit scary. Control everywhere, so really you see everywhere control by the people in your neighborhood, because we have a neighborhood meeting, people can call the police if there is a stranger in the neighborhood for example that yes…
[i] So that association with what you went through in Vietnam, so you got rid of it, you see it again in the Netherlands.
[r] Yes correct!
[i] And that makes you afraid that you will end up in the same situation again?
[r] Yes yes!
[i] And you had a completely different image of Holland when you came here?
[r] I had no other image at all, we had no image at all of Holland at that time. We know that a small country and that is Philips and tulips and maybe a lot of milk.
[i] What did you think you would find here in the Netherlands back then?
[r] …I…
[r] Honestly I was very unhappy in the first year. You have to start everything from the beginning, because we don’t have anyone. I’m one of the first group to come here. ..so…I have to… Everybody’s asking what I do. I’m getting another host family. I still have a sponsor, but… what we think doesn’t always match what they thought.
[i] Who are they?
The sponsors, host families. Same study. I want to study then. I then asked the social worker where I can study. But they had no experience at all with intellectuals people. …what… Until now, they are in contact with the Turks and Moroccans who are people who come as guest workers who want to be, say, a simple employment agency and get work in suits, in warehouses or cleaning things like that. They have no idea where university is. Now it might sound weird. But it was back then. So I asked, where can I study? I don’t know, I’ll ask. But then I don’t get an answer. I happened to ask then, I happen to know that yes, in Groningen a university. I know that in Amsterdam, but Amsterdam We weren’t allowed to live in Amsterdam, The Hague in Utrecht, Rotterdam too. In four cities we weren’t allowed to come if we didn’t work. That’s of course because now I understand in 1980 then we didn’t know, but now we know 1980 the Netherlands is really struggling with economic crisis. That makes sense. At some point I did find the university in Groningen. I phoned myself, called the lecturer and asked what the situation was. So the beginning here is very different from what people in America started in France. We don’t have any…
[i] How long did you live at the Leerdam shelter?
[r] Leerdam is actually a sort of intermediate step. That’s where the medical research is done. Fill out the form. You only stay there for 2 weeks, all groups. Those who come to the Netherlands stay there for 2 weeks and after that we were dispersed in various reception centres. Me, we start at the reception centre in Heerde. My name was Victoria Vesta, again 9 months. And then the shelter was sold to Bhagwan and Bhagwan was very well known in the Netherlands. They bought the shelter. Because we had moved to the shelter in De Wijk near Meppel. About 6 months. So in 9 plus 6 months, so 15 months I learned the language.
[i] And you lived there for about 9 months in the reception centre in Heerde? And after that? What happens after that? Are you allowed to choose where to live?
[r] No, in Heerde I indicated that I wanted to continue studying. So they were busy trying to find a [unclear] place for me, but it didn’t work out. so the moment I gave up is now the shelter is closing. You guys have to go somewhere else. Some people got a house. Those who haven’t gotten a house yet have to go to another shelter.
Were you there?
[r] Yes, I was there, so then we went to De Wijk near Meppel. I then went to Groningen, a language lesson, that is why I happen to know that there is a university in Groningen and before that. I only know two or three cities in the Netherlands at that time. Amsterdam only by name. Amsterdam, Rotterdam, The Hague. In Vietnam we call La Haye, now we know The Hague. And Utrecht was unknown to us. So three cities that is, was the Netherlands.
[i] So you studied in Groningen.
[r] I had finally studied in Groningen.
[i] And what kind of study did you do there?
[r] I studied Pharmacy.
[i] You lived in Meppel and went to Groningen to study?
[r] No. I then went to a shelter in Meppel. I indicated, okay, there is a university in Groningen, so I want to have a house there to continue my studies. Then we went to Groningen, we got a house there. It is a big house. Now I know, because no one there… priceless to ordinary people. So brand-new new neighborhood in Groningen. I say, oh this is… cool, cool! Suddenly we get a new house with so many rooms. Anyway! Then my feeling was…yes I started to get a good impression of Holland. Holland is still good for us, have helped us for our study. For my studies is pretty easy. Coincidentally I know through…I know that certain teachers, I need to have contact with that teacher. I called him. I’ve… I’ve come to interview and talk. We told him, I told him what I did in Vietnam. He says, okay… go study. So easy, I thought… I thought why so easy and those professors just told us… helped us in what he could do, what he could do then. Well he says okay, the Dutch are good too.
Then you started with… with… …understanding that what you went through in the first place is very different from what you went through in the first place. Yeah, then the change came?
Yeah, then the change came in me. I say hey, in Holland you can do so many things, slowly you know, being Dutch… They have their own feelings, their own culture. You have to respect that. Some of the things we had we always made a joke about…
[r] okay, because of change, we very often make jokes about Holland being a weird culture. For example, here when you drink coffee, twice a cup of coffee, you get a biscuit and the can closes. This is incomprehensible to us. Really rude!
[i] Why is that rude?
[r] In Vietnam when you get a tea there is a bowl of cookies or sweets. Again we don’t drink or eat biscuits with coffee, have coffee. But as a cake there, you absolutely mustn’t close your eyes. That’s uh… yeah… That kind of thing, here you always have, here you have the term of tea time is about two, three hours. For us… why do you always have to drink tea, why do you have to drink coffee in the morning and tea in the afternoon. Why can’t you? Weird habit. Here I see, for example, I saw some village then, no uh… no life at all on Sundays at that time because people so religious. In Vietnam, we were often quite religious, but not that bad.
[r] I believe in Buddha. I am not a Buddhist. clear: many people in the Netherlands also believe in God, they are not Catholic or Christians. I believe in Buddha, I believe in reincarnation. Yes work of… the causal connection the afterlife I believe in. But I’m not really Buddhist.
[i] What’s a real Buddhist to you?
A real Buddhist that means you get a special name, say some kind of baptismal name in Buddhists. At that moment, yes, you sacrifice yourself to Buddha, you… You are at that moment a disciple of Buddha. You have to practice Buddhists. That Buddhist are lines. You have to follow that, quite simply, five lines, well… Five uh… I can’t meet those five. For example, one of the lines, you can’t drink alcohol. Well, I’m sorry, I do drink alcohol now and then, so I’m… I don’t think I’m qualified as a Buddhist.
[i] Buddhism is some kind of way of life? A guideline, a guideline in your life, right?
[r] Yeah yeah yeah, because the condition of religion or that’s your
Um…you… You have a… creator. But Buddha is, uh, different from God. Buddha doesn’t create the universe. Buddha is the one who creates the system… describe reincarnation and Nirvana and I’m trying to tell that doctrine to people. That’s not a religion. Because Buddha is not a supreme god… He only knows the way. That’s the difference.
[i] Yeah, back on, when did you graduate? What happens after that?
[r] Well, that’s a bizarre story, too. The… I started studying in 19… uh… Early 1982, 1983, say, around Christmas. Uh, in 1984, Holland started a very big project, which means it’s called OETC education. For the…in their own language in culture. Education in own language and culture – OETC. They saw that the gap between the first and second generation of the second generation was widening and they were afraid that there would be no more communication between the first and second generation of immigrants. In 1884 they started a big project…
[r] Yes 1984 Then they started, so to speak, but all primary school children were allowed 2.5 hours a week in their own language at the most. So the Chinese children went to Chinese classes. Vietnamese children to Vietnamese class. Moroccans to Moroccan class. Well they hired a lot of teacher and teacher for that project. My wife was a teacher in Vietnam at the time so she had a base here in the Netherlands. Had she done an application course to continue teaching, so she was then… the teacher of OETC of Vietnamese class. In the neighborhood, we live in a new neighborhood and in that neighborhood they started a new school.
[r] That’s Beijum. Beijum in Groningen. Beijum in Groningen is completely new and they started building a school there. I think about 200 meters from our house. Ideal. My wife was hired. Appointed as a teacher there. In 1987… I graduated. My wife was sitting there, 200 yards from home. I’m trying. I say pff…yeah…uh…then I… certain professor, I was in the Department of Farmalogy. I was working on some project. Professor asked me: hey do you want to stay here as a researcher for the university? I say okay, well, I don’t have to earn that much. My wife’s right over there, perfect. 200 yards. I went to college about half an hour by bike. We tried. You know what happened? Well, college pays me… Then you got another system of, uh, health insurance, health insurance. I earn net wages about 200 guilders less than welfare. Sounds crazy, bizarre. I say… how is that possible, I’m working… I went to Social Services, I say this is the situation… Social Services says no… Because you’re the researchers, so you don’t work 100% for the university. You teach at the university, but you do research in your own time, so you’re not 100% available for employment. I can… yeah… uh… that situation… So you can’t register here as jobseekers. Because… suppose we find work for you, then you’d have to quit college, so to speak. I went back to college. I told the professor, that’s the situation. I just want that, I don’t think it makes sense, it’s not fair. Try for me to get… the welfare now and I’ll do it. I’m… it’s just about the principle. I can’t work for less pay than welfare. Professor’s tried too. But I can’t! So I say, no, I don’t.
[i] So you didn’t? Did you move on to something else?
[r] Yes then I went to Hoogeveen, to Meppel, about 60 km in the area around Groningen. Had I not found a job then. Because everyone looks at me with suspicious eyes. Of course life in a pharmacy is really hard, hard life and everyone… I can hire a Dutch pharmacist and no foreigners. Sure, you have contact with people and you have to talk a lot with a pharmacist’s assistant. You have to be able to prove that I’m doing something and…yes so I haven’t had many, think 30, 40 applications when I think about it. Didn’t. And first of all,either too far or they don’t need me 100%. A few days a week. At some point I hear a friend of mine who lived and worked in that company in Maarssen. Say hey, maybe they have a place for you here. Go apply for a job. I applied and suddenly… I get oh.Well come, welcome. I think within a month… I’ll be hired. I’m working at ACF [Amsterdam Chemistry Pharmacy] . ACF means Amsterdam Quinine Factory. That’s a very big company in Pharmaceutical company, chemical company in Maarssen. And now I can tell. In the Netherlands we have a kind of system just like in Vietnam, people know each other among us. I live in Groningen… I’m going to work in Maarssen. How should I move, how should I… I, uh… You have to register so long before you have a place to live. Well, the head of HR says… No problem. I’ll call… sit down… he’ll call… in half an hour… I have a place. I have a house.
How is it possible, something like this… here… near that company. So then we moved from Groningen to Maarssen. Then the question was… Does my wife have to come or not? She worked 200 meters away from home at the time. I have no future at all in Groningen. So we said: I certainly earn more than my wife, so move to Utrecht. Utrecht has more possibilities. In Utrecht you certainly have school… More schools… then we moved to Maarssen. My wife still had a job there. So they have in… Then in 14 years every week 2 days working in Groningen, living in Maarssen, 2 days in Groningen, 200 km travel there and 200 km back. To our old place. I’m here in Maarssen about 10 minutes by bike. 2.5 years later the company is totally bankrupt. So now… Where should we go? I found a job in Diemen. The question is: do we have to go to Diemen or not? I say no… Stay in Maarssen, my wife can go to Groningen and I can take the train to Amsterdam. So that means every day… I’m 40, 35 km there and 35 km back. My wife 200 km, 200 km back. Well, and…
How did you do? Cause you had a young family when you were kids. I don’t know how old they were then?
Uh…yeah…uh… Our children were very young. When school started, my daughter went to grade one, say kindergarten, that’s 4, 5 years something like that. Yeah, then they went to that school. My wife was a teacher there. Well, we did things we weren’t supposed to do. In America, for example, absolutely not allowed… we gave the kids the key. Six-year-old kid.
They go back home from school by themselves. They go in and take care of themselves?
Yeah. We made bread every day, put it on the table. Child to school. I went to college. At noon… they went home. And look, sometimes my wife went home with them. They went home. And uh…we grew up there and ate at some point…in uh…when we came to live in Maarssen. My daughter was 8 at the time. Let’s see, yeah, 8 years old. Luckily, my wife had found a job in Maarssen herself. But in the days when she was in Groningen, now child has to take care of herself.
The youngest was 6 and the oldest was 8?
Yeah, yeah. So… But fortunately the school was close to home, so it’s possible. We said if you have a problem, go to the neighbors.
Okay, because then you don’t have a cell phone to call how that is?
[r] Then you can understand that the awareness of people living in the Netherlands and Vietnam is very different…
[i] What’s that in?
Well… now I can say… This is not acceptable. We have to arrange babysitting in that situation anyway. But then they were pretty new in Holland. So I say, well… in Vietnam we can do this, so here we are, so… People’s lives are inferior in Vietnam than they are in Holland.
Yeah?
Yeah! Here… I dare you now. I’ve got a grandchild now, I really don’t dare let him go for a second. But then I did, all day long. And yes, a few times they forgot the keys and went to the neighbors. And the neighbors picked him up.
[i] It all went well?
[i] You were thinking Vietnam, that it could all go like this? Then you adjust it here, too?
[r] Yes, yes… And besides, there was no other choice then. We had no other choice then. We…
[i] In what sense no other choice? Because you worked and your wife worked, you made that choice?
Yeah, uh… some of the things we’re living in now in the 21st century. That’s very different. Then we’re talking about 1990s in a small village in Groningen. We really didn’t know the term babysitter. We don’t know. Even very strange things. At school they sometimes have older evenings. We went to parents’ night. I used to ask in Vietnam that the parents help the kids learn or we can hire a private teacher or yes… comes on… private tuition. I’ve asked school to do this. I’m afraid my child is an immigrant. I’m afraid they don’t keep up with their classmates. No no you absolutely mustn’t, you absolutely mustn’t. Education is part of school. You can’t do it. So hey… But that was then. I tried, I tried with my kids… Watching homework together. But I’m not afraid to take a step forward. Very common in Vietnam. The children always get a prepared step before she goes to school. For example, today they have to learn lesson two… At home they’ve been taught lesson two by their parents for two or three weeks. So parents have… Help, still help people always help the children one step ahead, try the step ahead…
Is that normal in Vietnam? Is that how all parents do it?
If you can… you have to do it.
Yeah. And at school, cultural differences like that. At the end of the year… I asked, uh, should we contribute for a gift or a prize for school? No… we don’t have to. I say why not? Kids don’t get a prize, they don’t get a competition.
In Vietnam it’s perfectly normal to get a prize? Yes…
[r] Yes, in Vietnam they always get the… at least the first three best students always get, still always get prizes. Either in books or in notebooks or in, uh… usually in books. That kind of gift as a kind of incentive so that everyone can see, okay… Try a lesson as good as that. Parents always say try “you have to look.”
[i] That’s an example… I’m really scared. How is that possible, how is that children learn… the teacher and teacher says… You have to let go. If your child wants to learn it will learn by itself. You shouldn’t force them. You shouldn’t force them either. That’s their freedom. But that was a mentality from back then. But now it’s changed. Now a lot has changed. Now I see a lot of people are going to be private tutors and teachers… …because then maybe it’s the school. I’m so imposed.
How did you feel about that being imposed on you?
I’m really scared. I was in, now we have to do it or not. I don’t have any learning material to say one step ahead of. And I can’t I can’t set an example. I can’t say, hey… You have to look at Paula. Paula did so well and you have to look. No, all children are the same.
[i] How did you cope with that change?
I’m worried, really worried, that, uh… As parents, you always want to give the best education, the best education to your children. But I was really powerless. And I’m saying, I have college level. I, uh… There was nothing I could do. I feel guilty. I’ve been asking other people. Everybody did.
[i] So you resigned. So then you’re going with the school system here in Holland?
[r] Yeah, but, uh, I may not have asked. I didn’t ask. Maybe if I kept asking, I’d get some advice that I’d… better ten (?) than the advice of people in the neighborhood… but…
…how did you get on with raising your children?
[r] I always have an uncertain feeling here. what the children learn and what the children do in the future. In Vietnam the children always have to learn in a focused way, choose a certain profession. We’ve said now try Um…medicine, pharmacy, dentist, engineer. It’s an obvious profession. But here you don’t learn in a certain direction a real profession, yes we have some professions, but it is always full. You have to be very good to go in there. Unlike here, you learn Heao, Meao or Economics, for example. Wow I always have an insecure feeling. What can you do when you have studied economics. Art school, what can you do? First I feel guilty and second I feel insecure.
Yeah, a guilt. I can’t help the kids. If the children could help, do better in the learning trajectory, learning, they could learn medicine or they could learn pharmacy, no but… At some point I think, no no, they’re not that good.
And what did they end up with, uh, what kind of profession do they…?
Well, that’s adventurous too, and every time… I say slowly I’m getting better at life. Life has changed over the years. In Vietnam, very different from here. My daughter had studied HEBO. Hebo only means Heao for European vocational education, high European profession… means she has to study two years in the Netherlands and two years abroad. They studied in the Netherlands for two years. One year in France and one year in New Zealand. And finished in New Zealand. After Hebo she found a job at Heerma’s, that’s an oil platform builder very big. Totally different and er…then there was… She sat there for a number of years, but that’s really a man’s world, that women can’t go into… or very strange… very interesting. Then she went to work for HBO Council, HBO Council. And she still only wants to… work in an international institution, like NATO, the UN… for example, the UN. But she tried and you have to have at least a doctor, a doctor’s degree to get into that. So much, after 10 years, she said, “I’m switching. Then she started studying law. She had the best of law. And she’s after that, she’s a trainee judge now. Had three years. And she’s in court now. So she’s satisfied.
[i] Just about, uh…when you came to Holland, did you have a dream? Did you have a dream for yourself?
No. I do have a dream. The dream was then… I think my dream is… about the same as other people’s dreams. That the communists have to go. And we’ll be back soon. That’s the dream of all, I think of a lot of Vietnamese refugees here in Holland. Because we’re a totally foreign country. So far, the name of the place here evokes very little emotion in me.
[i] Why is that?
[r] I still don’t see Holland as my second homeland. I I…
[i] Still not? Still not yet. No way. I don’t know. I have little connection, while I have a lot of activity in Holland, but I have, with the country I have… Much less bonded than with Vietnam.
What’s it take to feel that bond?
r] That is the emotion, that is a feeling with the country. I the Lower… Holland is beautiful. Dutch people is very good. I got everything here. But I always think, here’s not my place. This country belongs to Dutch people. And not mine.
[i] Even after living here for over 30 years? Having built a life here, you still don’t feel like this is my home?
[r] No no! You have to accept. So I have to look positive, at some point you have to say… Well I’m going to die here… yes but deep down in my heart here is no is not the place of you. I just… so… I just know Holland very well. Lots of village. I know exactly where to go, where to talk, for example, to Schilderswijk in The Hague. Well, I can drive there automatically without any problem. To Rotterdam, to Maarssen, to Zeeland, small corner of the Netherlands. It’s possible then. And very often I’m sitting in a car saying, tweppp (sound) I don’t know Vietnam very well.
[i] You don’t know Vietnam very well, what do you mean by that?
[r] If you say, well go to Vung Tau, go to certain street, wow that’s not possible. I don’t… on that was war. I couldn’t travel that much then. Honestly, when I say the adult, from the age of 18. I’ve actually lived with the country for about 10 years. And in 10 years I haven’t seen that much. You’ve only got a certain route, familiar route, maybe two cities, that’s all. And here… I’m not saying this is my country, but I know so much weird…
[i] You know better than your own country, yeah.
I’m still Vietnamese.
I still feel Vietnamese, but not 100%. You have a certain culture. You have to feel. You have to adapt with the culture here. Because you have deep in your heart. My heart I know in that moment, I realize that. I play a role then. I’m an actor then, not really me.
[i] So if you had a choice, would you rather have lived in Vietnam? Without the communist regime.
Yeah, when the communist regime would… Or would I, I ask that question every time, every time… I’d… I’d ask a few questions. Should I come alive now, suppose you could… do it again, do it or don’t you? Even now if someone asks me, suppose you… in that situation… Am I going to run away again? I say pooh…phffff…I don’t know. I…You know why not? Not because the situation is better now. But I do have a different sense of human life. I’m not allowed to control someone else’s life. I can have you gone(?) if I have to… try to convince my wife, you should leave. Or you have to take the child, go with me, I’ll take you with me. I think that yeah… that’s hard… I don’t think I can make a decision like that right now, because I don’t dare… my child’s life with fire.
But then you… you made that choice. For all the family.
[r] Yes!
Would you have done it differently now?
[r] Yes, yes! I
[r] I think I’d think carefully now. But I know with my wife… talking about the consequences, flight consequences, good and …pros and cons. Come to a conclusion, come together, we have to go. In Vietnam, a woman always plays, uh, say, a subordinate… Subordinate role. I say hey we can’t live anymore, go away.
[i] But now you’re very different?
Yeah. Sure. And then we said we’re taking the kid with us. Yeah, that’s risky! You know in advance You know in advance. You don’t know in advance how long you’d be floating at sea. And you’re living in that moment with a tunnel vision that it’s okay. It’s gonna be okay. You’re gonna be okay. If you know you can be at sea maybe one week maybe two at least two three days. Or maybe a week a month. And you know,you might be able to endure,but the kid’s still…uh…so people live…
Yeah, that’s a big risk to that company…
[r] That’s a big risk… But the other people say, no, but I thought, can you take other people’s lives into your own hands? Because you know it’s better for the child. But for myself, I think, we have to think carefully. And don’t just think. Okay, I’m leaving. The child has to leave. No, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no, no.
Uh, yeah…
[i] And if we look at the town you live in, what kind of area do you live in?
What neighborhood, what Be… do you mean?
Yeah.
Since 1987?
[i] And you are…
still here?
Yes, I’ve stayed here. It doesn’t really matter to me whether I live here or anywhere else. Only I’m not going to live in a small village. I know by social control I can’t, uh… I can’t handle it. Social control.
That reminds you of…?
Yeah, I’m thinking Vietnam.
And social control is Vietnam.
Yeah, it’s basically… you… I like… I do have about a year in community pharmacy… At a certain point I say no, that’s not for me. Cause I’ve always, I don’t know, you… You’re just a, uh, yeah, everybody knows what you’re working for. I just… What you’re working. I don’t know. What everybody, who’s who.
Is that something annoying? Everybody you know, social control?
Sometimes for me it’s… more annoying than a feeling of… uh… of security. A lot of people see social control as a kind of security, because if a stranger comes near you… everyone knows. Everybody’s looking, or so to speak, you’ve got a civilian network. That called right away, but for me… it’s still some kind of social control and…
What does that do to you, that social control?
[r] Uhmm…yeah…uh…that makes you feel like you’re constantly being followed by…uh…for some purpose and the purpose is unknown. You don’t know. But your activities what you’re doing are recorded everywhere.
[i] Even though you live in a free country. Holland is a free country?
[r] Yes, yes…
you’d think of social control here…
uh…
isn’t it very different from Vietnam?
No, I don’t think it is. If you cooperate with the government… Okay, but try to get some action here… …or you can’t do it here… in America she’s trying to do some kind of action… see what they’re doing to you in America, I guess… no different than in Vietnam. Through all the control… but at some point you have to accept. Whole life is now… like this.
So you live in Maarssen. Maarssen? You don’t find a village?
Maarssen isn’t more or less not a village. Here we have… I don’t know. But in this neighborhood people have very little contact. Because everything is. Almost everyone here… in all the family two earners. No one at home during the day. And always have two cars for home at night. Yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah.
[i] And is that why there’s so little contact around here?
[r] I think so.
I think we’re living in this house right about now… 20 years. Before that… Have also lived in Maarssen in this neighborhood, but in other parts. This part is for sale. We had then lived in rental area. People had a lot more contact back then.
[i] In the rental part they have more contact than in the owner-occupied part?
[r] Yes, yes… People are poorer, and I think the poor people… have easier contact with each other, people have that right.
And what’s that in?
I think it’s like that everywhere. The poor people need mutual help. If so… As soon as you have a little bit of capital, you take the fear with you, fear that… capital is lost, if someone can look in your house, look at it… uh… yeah, maybe they’ll break in. Uh, contact with the people… uh… If I’m living on a welfare level… I can tell anyone, okay? I deserve so much. But I don’t want to tell you right now I deserve it.
That’s the kind of fear these people have, isn’t it, if you make a little money…? …to prevent that from getting in touch with others?
No, the people… The rich people have sufficient protection. by society. By the system. Not by people, but by the system. Through insurance, no problem, if you call problem… burglary. No need to go to the neighbors. Calling the police right away… You have security… sick people don’t have to call. That sort of thing. Rich people don’t need… really need… another neighbor. Because the neighbors are all obligated to know. The rich people are always looking for a club… people with the same hobby, the same activities, but that’s…
And what’s your, uh, circle of friends look like, your club, because you do look it up?
My motto is: You live here, you have to do something for society… You have to do something that you think is good for society, good for you and good for everyone. So what I do here, I did give a Vietnamese course to the people… people I really have some kind of private course in the Vietnamese language. People who want to work in Vietnam People who want to marry a Vietnamese man or woman and she wants to travel. I have adapted courses for all of them. We, I have, for, I think, five six years, every year two cooking courses on uh…given uh…each cooking course consists of 4 or 6 meals. And I have to say. I’m really disappointed. Do you know where… I’m… I’m writing stories, short stories. But my cookbook is a bestseller. I sell more cookbook…
You sell more cookbooks than your stories? Why is that?
[r] Here, look… [he turns around, grabs the cookbook that’s behind him and he shows the cookbook] That’s right, that’s weird… I don’t just give students, they buy books anyway… But they also tell other people… to knowledge who says hey… his cookbook is a book…
And it’s all about Dutch people.
[r] Yes, it’s all about Dutch people. Do you know why it’s good? This is different. Totally different from other cookbooks.
[i] Yes?
[r] Other cookbooks you see fussy things with honk and call And very simple. When you read… then for you it’s very, very difficult for an outsider… to understand what that means. The ingredients that and hard to say such a list. While Vietnamese isn’t so… uh… exuberant… cooking.
May I take a look at what else it is?
Yeah, but look… The advantage is, I… I work in a pharmaceutical company… I sit there all day with the recipes… how to make medicine. And I consider making medicine to be… Uh, cooking.
Oh yeah…
[r] so I know… I know how to… to that never to that… tell the operator how to make medicine, so instruct them so that everyone can do it. In cookbook, you see a, uh… a point of salt. A spoonful of oil. High heat, low heat. Cook until done, but that’s not science. In my cookbook… I’ve all got language in a kind that anyone can understand, and I yes, that’s also a kind of test. I make instruction, I… I try to stand my plan, I cook exactly what’s in here. See that it works out until I… So my cookbook is very different. And in my cookbook I have, uh, you can see that you’re just the ingredients in your house… can do almost anything. Vietnamese can cook except for one thing, which is fish sauce. Every country has a special, uh… If you use fish sauce, it’s Vietnamese. Uh, soy sauce… uses that’s Chinese. If you use tomatoes, Italy If you use nutmeg, that’s Dutch.
Yeah, so… the characteristic of Vietnamese food is fish sauce? And that’s what’s in the book, fish sauce?
Yeah, yeah, yeah. And that makes it interesting to people because it’s different from other cookbooks?
[r] Uh…uh…no…uhmm… Everybody’s cookbook but… I try in my cooking course to also the cooking culture Vietnamese culture to tell the people that is very important. Goal is… to promote Vietnamese culture. To the people, the friends… to be able to connect, yes here… too… to… too lonely in the Netherlands is enormous. and I create the opportunity for people to have contact with each other. Yeah that’s my goal that’s my cookbook, I’m really…
[i] But you have achieved what you want to achieve, that people meet each other through… cooking classes. That people come out of their isolation because of that?
Uh… no… and my… But I also have an advantage. I can also learn from people. I can learn a lot from them. I find it interesting to tell people their own stories during the cooking class. And at dinner… The cookbook says within 2.5 hours you have to prepare from A to Z… cooking, eating and cleaning and washing up in 2.5 hours. And for 2.5 hours you hear so many people’s stories. Each student will have between 10 and 15 people. I used to teach in Maarssen and Vleuten. But after five six years I thought when I could go on, I could go on longer, but I say I quit. I’m much too busy.
[i] Yes… And if we could just talk about where you live… you feel a certain connection to… the town you live in?
Yeah, sometimes I do. Well, because through my activities… I’m, uh… I’m not just in cooking class, I’m in… I’m treasurer of the first aid association in Maarssen. So I regularly attend events in Maarssen in Utrecht as a, uh, first aid. So I know a lot of people in Maarssen, that gives me a certain bond when I go to… to the city, to here and there, say hello to them. But I do think that… at that moment I don’t experience that as control…
[i] Not like, don’t you feel like control?
[r] Yes. I’m… at that point I’m saying this is kind of like friends and, uh, yeah… Because I know people well. I know them well, so I… Now because the circle is so small. My association, First Aid Association Maarssen has about fifty members. So fifty members… We organize classes, meeting classes. I know the people well. So maybe…
[i] And what kind of people are they?
All kinds of people. Usually upstairs. Forty, I’d say. People who realize that first aid is important. People want to help other people
[i] That’s another thing you’ve been doing, uh…all this time, huh?
Yeah, I’m still busy.
You want to help people?
Yeah.
[i] Yeah in every way In every way actually what you do?
[r] Yes.
Your work, your profession… your environment… And all your activities…
[r] Yes.
[i] There’s that element in there?
[r] Yes! And you know… I think it’s because of the Buddhists. I experience Buddhists… differently. As long as I can. You have to help people At some point, you get help from someone else. Not from the person you’re helping… As long as you can… help people help people help people… and at some point and indeed… after so many years I can say yes… A lot of situations suddenly got help from the person I… you name it, who I found a job in Maarssen. I don’t know that person. I don’t know that person. I know through… through and that… that… At some point that first friend said to me You should call that person, and maybe he can help. But in my whole life… I’ve been through so much, I have to go through so much myself… believe that good… Really a… a… a real conception is a correct conception. Yeah, so far I’ve… sometimes I’ve had tee… needed some help. But no one came. But sometimes you get real presents, say hey… Suddenly someone from a totally unknown angle came and I find them too… Incomprehensible.
So what you mean is, if you’re helping someone else… doesn’t have to come directly from the person who’s helping you back…
Yeah.
[i] But that just helps you in another way? Anyway, and that’s…
[r] Yeah.
Isn’t that some kind of, what you call, Karma…?
Miracle, it’s a miracle.
[r] I’ll give you another example. Um…we… We have, uh… In my life, when I was in the service. I know someone and he’s a dentist. Haven’t talked to each other in 40 years. And coincidentally,well,we start at an ex-cadet club about three or four years ago,and then this friend of mine said we’re translating a book. Can you help me? So I’m okay,well,we’re gonna help,but,you know,and then we translated the book together. And then we got in touch with the authors and the author’s a pastor or a pastor and… He’s totally surprised. Two people are coming to help. We finally said that book, we got this book… He’s, uh… He was a war… a war reporter, a war correspondent. In reporter, a war reporter in Vietnam. He’s had so much story about Vietnam. At some point, we, we know him, he… You wanna write that story? Otherwise, it’s a very good story. Otherwise no one knows. You’re old, because you were born in… 60 almost 70. He’s over 70 now.
[i] Is it about a Vietnamese?
Isn’t it about a Vietnamese, it’s about… He’s German.
A German?
Yes, a German from Germany.
Yeah, yeah, yeah, yeah, yeah.
So he says, story I write… I’m not on the side of Americans. Because I’m German. I’m outside. I work for Der Spiegel then. My story’s really neutral. Okay, good. So… He started writing story in book, so to speak, and he’s writing and translating right away. At some point he says hey…
What language is the book?
This is now…
He writes in the German language… German?
He writes in English. Yes, because he’s a Reverend. He… eu… And after the post-Vietnam war… up… in ’72, no… about ’68 he emigrated to America. He now lives in California. But very special, all of a sudden I have a book like that. Really bestseller in America. Yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah. We got by the book, by book publishing, by book sign session, we got all the book… We were able to… buy almost all the books in one day.
How many we printed then, uh, a total of 1,200. And I think that day we have about… 8,700, 800, uh.
Yeah, wow.
That’s a lot. You gotta see, uh… how many people buy that…
But I hear in your… whole story, huh, that books are very important in your life?
Yeah.
And yes, what makes it so important to you, because that’s really… something that stimulates you people and something yes… that you write yourself…
Yeah.
What makes it so important?
Writing a story isn’t easy. It may be easy for a lot of people, but for a lot of people… Really all the effort and energy… is concentrated in writing stories in books. And you… Because I write my own story and I say okay… that’s… Each is a kind of work of art. And I’m really trying to… Every book is some kind of gift to… to a writer. You can see that, uh… I, uh… an example of this… Uh… still… People say that, uh, annoying… that’s a correction for a lot of people, but I edit… uh… make design. And for me, I do every… I really do every page. I look every page automatically. I leave every page automatically. But I correct every page… The layout, I say… every page should… Look like a painting. People have had so much trouble writing a story, yeah… you have to… You have to handle the books very well. Books are actually a… Something very valuable to me! I’m very glad that I… I’ve totally…
Why is that so valuable to you? Why is it so valuable?
Yeah, I guess it’s a hobby. One finds the painting so valuable. I think the books is also a kind of work of art.
Yes, people who write books say… Yes, I write books myself now. I find it quite difficult to put the feelings into words, because that’s an art. To express what you feel in words.
Yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah. But that I also see what you also see as art and that you see as a painting. But that’s also a talent.
[r] yes. Not everyone can do that.
[r] That’s right. That’s a talent. And that writing is also an expression of… freedom.
[r] Yeah, yeah.
But more than that. I see books here just like my friends.
Yeah?
Yeah. When I see books I can just go into my mind. Okay this is from that person, that person, so… In me the memory comes back. These are all… I can look at books for hours how… or read books.
Yeah, great! Sometimes I got you such a weird book, too. That one, for example, from Denmark. It’s like that… You know, Denmark wrote someone like that. Or Holland has so many books. In, uh, here… This… [He shows several books]
When your enemy falls asleep, yes.
Yeah, but this one… So here’s Vietnamese. Given by Dutch publisher.
Oh. Wow. So you really collect books from all over the world, huh?
Wow, isn’t it?
Yeah, I collect books in Holland. Books in Holland. And sometimes I take a look. I uh… should I maybe have you… Are you interested in books or not?
[i] Yes, I am! Vietnam SamSam.
SamSam? You know SamSam?
Is that a monthly magazine?
It’s for kids.
No, we don’t. Is that a monthly issue?
Yeah, yeah, yeah. Mainly for children, but they have whole… A whole number for… Say for Vietnam, it’s been so long.
Oh, it’s been a long time. That’s from now?
In 2006. Not now. Is SamSam…
Oh, and has it stopped?
Yeah yeah yeah I don’t know.
[i] That’s too bad!
[r] That’s like what…
Cause that’s a children’s magazine, what can they get out of it?
Mainly… for child… again children’s story. For all kinds of normal children’s stories. But say special… Like, uh, let’s see, they’ve got, uh… Well, I don’t remember. Of course Suske and Wiske made the two, three years ago a special song from Utrecht.
Oh yeah?
[r] Yes, so all known… buildings in Utrecht were in that book.
Oh, how interesting. But I also learned a lot about the city.
But I’m involved in a lot of books here… for example, the lady who’s in… who lives in The Hague, who also has a nice series of books west… West and East meet each other. Do you know her? Dieu De [Truong Thi Dieu De]
[i] No, not yet no…
Here, look. I’ve got all these books. I’ve made, like, at least 20 books here. Definitely more than 20. Together with me or I’ll spend it myself. Or I make the design. I’ll do the layout for… for their… I…
But you’re also the editor, aren’t you? You look at every page and improve it?
[r] Not only improves, but also layout…
[i] Just the layout alone?
[r] Also improves. I must say, I am one of the best editor in Vietnamese books.
[i] Yes I’ve read your stories on Cai Dinh huh? I think it’s very nicely written, yes. Not everyone can do that.
[r] Yeah… [He’s constantly grabbing books and putting them back. The bookcase is behind him.] This just came out last year, that’s Vietnam Amsterdam.
Vietnam Amsterdam historical ties. Of Vietnamese in Amsterdam, is that what this is about?
[r] No of historical ties by a Vietnamese with the Netherlands… written. That’s… So… yeah, but… I can still talk a lot about books.
Yes. Books…
[i] hahahaha… uh, or…[ he’s getting up now to pick up other books]
[r] This is also interesting. Do you know it?
[i] Children in Vietnam with a future perspective. No, not yet.
[r] Also by the Dutch.
[i] And is that Dutch written or Vietnamese?
[r] Netherlands written… But does it all have aspects of Vietnam in all those books?
[r] Yes, yes in all the books. I only say the travel books and cookbooks I don’t collect. But I do. But especially travel books and travel books… But, uh, cookbooks are… special cookbooks with culture, food culture…
[i] So you collect everything that has culture to do with it? And if you look through… if you look through… hey, so far… You live here in Maarssen… And in Holland… What do you see as… your contribution to this society for the city.
For this city? Or for the Netherlands, just for this city?
Are those two different things you do?
Yes, because for… for this city What I’m doing in first aid right now is volunteering.
[i] Yeah.
[r] We do something like we have we stand… we stand here at events… In Utrecht you have at… In every Easter there’s an Easter tournament, an international Easter tournament. Uh, that’s real wrestling. Well, I stand there every year as a first aid. We have garden days and fruit days here in Maarssen. Garden Days in April and Fruit Days…
Garden days?
Yeah, garden days, two days in Castle Columns. Fruit day in one day. Early October also in Castle Columns. Saturday.
[i] Does it have to do with food? Fruit day and garden day?
[r] Yes the, say, Fruit or garden related products.
[i] Yes, and what does it need first aid for?
[r] Nowadays it is mandatory to have a first aid post at all events above a certain size.
[i] For a certain size, in terms of number of people?
[r] Yes number of people and environment, the risk is assessed each time. Or evaluated. And if it’s too risky, then you have to post first aid and if something happens and you don’t have a first aid post, well… you’re really screwed.
Okay, and do things happen often?
Oh well, that’s so weird. When I’m standing, very little happens. But in my club, a lady when she’s standing there, it happens a lot, a lot.
How is that possible? [ laughs heartily ]
I don’t know, but…
All you have to do is stand there, that’s enough… haha… [laughs loudly]
Look in for one of those tournaments at Easter is also about nine hundred…now a little less. But used to be 900 or 1000 games in two days, for two days, six mats… so continuous, continuous two days… one hundred hundred thousand games, wrestling.
And accidents can happen.
Yeah, but small accidents, but no breaking hands, no strange things happen. Yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah. But I we in our club… really… really funny all the time. Not me because now… That’s rare these days, but that lady always gets unlucky.
Ha, ha, ha. Is that so?
Yeah, so…
And besides the first aid, uh… do you do anything else for Maarssen for this town?
For this Maarssen, I’m, uh… No, actually, I don’t. I used to teach cooking, but I don’t anymore. Uh, I work around 8:00 to 6:00, I don’t have much time at home. I’ve asked for, like, a neighborhood committee, but I don’t have any… time for that either. It has to be in the daytime, it has to be in the daytime. I think in a few years when I retire I can do more for society. To find more bonding. I think it’s weird, now I’m sure, you’re not… Or I’m not gonna die here. So I have to do something.
Any chance of going back to Vietnam? Yeah, this is… this is your country, this is your life?
Yeah, my wife’s not going back anyway.
Why is that?
She hates Communists.
And you are, have you been back in Vietnam?
I’ve been back six times.
[i] You’ve been back six times without your wife?
I’ve been back six times, my wife… My wife I think four times.
Okay, yeah yeah yeah… to go back on vacation is okay, but not to live there again?
Yeah.
[i] because you said she hated communists.
No, my wife came back just for, like, special yellow… occasion. My parents-in-law sick, deceased or this or that yes…
About that contribution you said of… Yes your contribution in Maarssen is that, hey, first aid and you also said your contributions to society?
[r] Yes.
[i] in the Netherlands and what are they?
[r] Yeah I say, uh, except in my job I tell my director I do and you pay, you pay. I don’t say pay after the too… I don’t say… pay after performance. I say… I do and I don’t ask you, I complain… I never complain about pay, I think it’s, uh… You have to complain. It’s not your country. Holland has helped me so much, I… I see more obligation, so I do a lot of things in my company I do a lot of things outside my job purely to watch I want to help people. I want to help people.
If I live with, and slowly but surely I have a different vision when people help then people help you. Now is a different time than then. If you want to keep a job, you don’t have to compete with people, you have to help. then you’re right there.
That’s weird, because… there’s a shortage of jobs?
Yeah.
[i] And you say if you want to keep a job, you have to help people so they can stay?
[r] yeah, yeah, yeah…
[i] But if there’s a shortage of jobs, how do you do that?
[r] Yes, but that… I can now prove that… from my own experience to people on, people around me… people who introvert those other people who don’t help that colleague who goes out sooner. Society has completely changed. The culture now is open culture, if you… if you help people then they know okay,… He or she is still useful to the company. Doesn’t go away. If you leave… only those people who only work for themselves, that… that’s not good for the company anyway. Open you can see open culture everywhere now. All computers say open source, but… They have a way to… You don’t give a damn. You give away ninety percent, you have ten percent in hand. You used to give away maybe ten percent, you’ve got ninety percent, but that’s not good. If you have ten percent and you know what the key is that you can easily keep ten percent to yourself, give nine percent okay… that costs nothing. If people… Ninety percent if you want to keep those things to yourself… I’m richer in… in your mind… in your experience, no! Because you give away easily. And for you, your knowledge stays that way. You give it… and at some point you get some… some knowledge of people outside. What you give you, you get back, don’t… I’m not saying…
[i] Aren’t people so selfish these days that if you give them something they’ll only take it? And don’t give anything back? Or has the mentality completely changed?
[r] The mentality in communication is very different.
[i] Yes?
[r] People start tweeting people gives a lot… Twittering, texting gives… you name it. Your life is everywhere, open. That’s also a facet of open culture. People are selfish, still… Are still selfish people. But the culture in… in general trend is an open culture.
Yeah, it’s kind of like, uh, the culture in Vietnam, isn’t it? The collectivist culture, that you help each other?
[r] Uh no no no no! I think the Vietnamese are mean.
Yeah. What do you mean by that?
[r] Vietnamese people always compete against each other.
[i] But that starts with school, huh? Who’s the best, right?
[r] Yeah, who’s the best.
[i] Yeah, first prize second or third prize. And you see that…
[r] Yeah.
That’s what you see in the rest of your life, that adult life. That they also compete with each other when you…
Yeah, yeah, yeah.
[R] Yeah.
[r] Now have the same weird example, for example, you have here… a shop of clothes. A shop is put next to you. A lot of people see that as competition but no here you see that… Come and if you don’t come to that one… And it goes to this one anyway. Try to distinguish yourself from other people. The misery of Vietnam is The Vietnamese people are still too materialistic. And they only look at certain examples. We in the Netherlands, I think maybe in the Netherlands and very little in other countries. We look… At the heart of the story. What are you doing? What can I do? So your hobby is important. I don’t have to… Yeah, one can buy you a nice car, buy you a yacht. I don’t have to. As a hobby, I have books here, well no one has books… Somebody could also say they’re knitting or traveling or gardening. Okay, well… I’m trying my best. And if everyone has to… tell a good story of their own, okay, I’m better than the rest… so why don’t you try… always try to get in a way like that, like in Vietnam, always money money… Look at this, like I can make a club if you can’t do anything. Try to help people. Uh… for that sort of thing. Or think of something creative is important here. You just… Your own person is important, what you own. You have two kinds of possessions, but materialistic possessions and spiritual possessions. You should look at that. Spiritual possessions much richer than many diverse than mater… materialistic.
[i] Yeah, does that have to do with the fact that you live here in Holland that you think that way or would you have thought that way if you had lived in Vietnam.
[r] I’m sure you’ll come here anyway!
[i] And in that respect, you’re happy with that?
[r] I’m happy because at least I’ve found something in my life. I’ve found some things in my life. That’s one of them.
[i] You found one of the things? What kind of things?
[r] In my life, some kind of notion. And a vision, your own conception, principle of life. And so I have in for Holland I do that, in Holland I have that [ he points out his bookcase] if anyone wants to ask me, okay, maybe you have books about Vietnam, I can tell so. I may have you know the magazine of, uh…Vietnam…what’s it called…uh…Vietnam Nguyet San?
Yeah. I have the first issue from back then.
Really? You’re a book and magazine collector.
[r] yeah yeah I more or less collect, but that’s because at some point we say We have to have something here, so if you ask anyone, what is a Vietnamese doing here I can show you right away.
[i] So if anyone wants anything about Vietnamese people c
[r] books…
Whether in book form or not, you have everything? Then we must be with you. Haha…
Yeah, yeah, at least a hundred percent. And the question is, I know if I die, he’ll die too. He might die too. Nobody collects books anymore.
[i] Well, you don’t know, haha…you don’t know.
[i] Who writes who stays and books stay, right?
Yeah, who writes… I see that… all over the place like, um… Uh…say…memory. So many books about me.
Yeah, and that’s the biggest… gift.
[r] But I say this is a small part. If you look… look at the other one. I have…
I’ve got a lot more. A lot more. And those books that maybe…
[i] wow well that’s good to know, yeah.
Yeah. Uh… yeah, I think it’s a really great story. A fascinating story you told. Are there any more things you want to tell me? We’re kind of at the end of it now…
Um… Yeah. Um…
One thing we’re, uh… still really sorry about so far, is that… uh… Vietnam isn’t yet… changed the way we’ve always wanted and hoped. Vietnam is still at that level. Maybe 30 or 50 years ago. That level. And very unfortunate for the people. We want to help Vietnam, but in this situation we can not. I think that all flight…Vietnamese refugees who are, they have to, they have had to flee temporarily and settle abroad, but deep down in many people, especially in the first generation, they want to do something for Vietnam. Vietnam, there are so many years of war in Vietnam.
[i] And that’s what you want to do? Do something for Vietnam?
Yeah, yeah, yeah, yeah.
but in this situation… no no no no…
[i] The situation of Vietnam, do you talk about the regime that is still there?
[r] Yes yes yes… You can only help a country if a country gives a little assurance that uh, okay, this is good for your country and not that you’re helping uh… that you’re helping a certain club not for the country itself. And I think that’s only possible if there’s more democracy in Vietnam, a little more freedom for the people, but it’s difficult.
[i] But do you think you’d live to see?
[r] I think now I’m pretty sure I don’t yet. That’s very painful.
[i] Yes And I still hope that the second generation, the first generation, we still have the prejudices, we and the Vietnamese communists still have prejudices about…
towards each other?
[r] yes to each other. I hope the second third, second generation is not yet, but third generation… More contact with each other and try to help. But I’m sure in the future the borders of countries will be blurred.
[i] yes. People working in the future would no longer work for certain countries but for certain icons for certain uh…i… ideology. Countries are no longer important.
[i] oh okay yeah. If you work for KLM now, that’s not a Dutch company.
[r] so at some point the pride to do for your country is no longer. The border is blurring.
[i] oh okay yeah.
Is it purely about yourself what you want to, uh… propagate, more in the sense that you’re no longer attached to a country?
Yeah, uh, but you don’t have to. It’ll happen in a minute. And automatically goes into that trend.
So that’s what you, uh…
Yeah yeah yeah I’m pretty sure. That that… If we live any longer, we might be able to experience the time of the Tower of Babel.
The…?
The Babel Tower.
[i] Babel Tower…
[r] yes of bible…
And what does that look like, that we can still… go through that hahahaha….
[r] Men…people back then are alive anyway…
[i] People building a Babel Tower… hahaha…
[r] No no, but people lived together back then so… wasn’t a country back then. That wasn’t a country back then, people speak the same language.
Oh so…
[r] Now I think I have with the machine language, computer language is about have two groups… Chinese and European. Because Chinese still use their character. But Chinese other world use egg… almost own language. If one step further, you only communicate through the computer. So some kind of situation? And people might still want to, and now they’re in… scientific. People always want to explain something or not… not… something… try to get close to God, explain to God, yes that’s…
Well, I wonder if we’ll live to see that time.
[r] Yeah.
[r] According to Buddhists, it’s in cycle. It’s yet to come.
[i] okay yeah, and you really believe that… would happen to the third generation.
Yeah, I guess so…
[i] Well, thank you for this conversation.
Yeah, you’re very welcome. Yeah, I think it’s a very interesting conversation we’ve had. Cause now I have an opportunity to look back at me one more time.
[i] Yes, your life.
[i] Okay, great, thank you!
[r] tomorrow.
Mr. [i] Mr. [name] , um… In addition to your paid work as a manufacturing pharmacist, uh… you have a very important activity next door. And that’s Cai Dinh. Can you tell me why it’s so important to you?
Um… well… we have to go back to about 1980. We had a Vietnamese refugee self-organization back then. But it’s more political. At some point we think… We should set up another organization, another club. That er… because I think political er… are various ways of expressing themselves. You can also poli… political opinion. You can also protest through demonstration. Well, we… In our opinion, we think, we can say our opinion our vision or po… our vision of politics to the Dutchman, spread it among the Vietnamese community. For that reason and plus reason that people want some people to, um, do their job… exchange their work, poetry or stories or the, uh, painting and stuff like that. So some people had started the foundation in 1982 with the club pen club Cai Dinh. In 1992 um… we thought we were okay, we can’t be that kind of pen club, private club… go on, we have to do something more than that somewhere… At that time a few people a few friends of me and me and I set up a Cai Dinh foundation together. Really officially registered as a foundation. So since 1982 we’ve been registered as a Cai Dinh foundation. Euh foundation Cai Dinh deals with the two goals or more main goals are 2. We try to promote the work of the Vietnamese writers here. The first, second er…we… organize the literary and cultural activities by inviting professor or famous people from all over the world to come to the Netherlands and organize a lecture or symposium. About literature, about Vietnamese culture that sort of thing. So at the beginning of the year 1982, yes, ’90, so to speak… book in book form was still quite popular. We have been able to publish or publish a number of books that is a single book this is for example, this book is in the before then so in year ’80, 1985 something like… And after that we have from the Cai Dinh foundation we have a number of books, is a number of books for example this [he shows book] a poetry of, this is a poetry, this is a short story This is my own story itself euhm… In story bundle. This one for example I wrote about thirty years of books in the Netherlands. Vietnamese books in the Netherlands. This is a collection of all the writers and artists of Vietnamese in the Netherlands, We also made a CD, so very special. I want to show that we want to focus more on the Dutch. This CD is the collaboration of the Dutch composers. Vietnamese singer. We have already… translated all the songs here in the Netherlands. See one that’s very special, but from the end of nineteen ninety-nine we have a say but uh… is… the whole world a switch from book form to internet form, so… In 2003 we think we have to take a different path And from that moment 2002, 2003 we started a website called Cai Dinh website. So the main goal is to promote and publish Vietnamese books. Try literary activities, exchange cultural activities with the Dutch. And secondly, organize the cultural literary activities. So main goals. And from the moment we have a website and from last year, two years ago, we also had a Facebook. We have to join the masses. So we also have Twitter, we have Facebook and that takes a lot of time than I thought at the time. I actually spend a lot of my free time with a website. Someone else is on Facebook. We’re looking for articles about Vietnamese or Vietnamese in the Netherlands is not easy.
[i] Why not?
[r] Why not, um…I remember when we were in the shelter, one of the Dutch teachers said to us: you must think You are like the golden fish in the bowl You are golden fish now, but in a few years time it will be over. And indeed, we can jump high or low. We can say… Vietnam call this Vietnam that, but the world has completely changed. Every year, you’ve got IS, you’ve got Iraq, all the conflict, that Ebola, that sort of thing, that costs every day say hundreds of hundreds of thousands of people Well Vietnam is really nothing compared to these big disasters in the world now and besides Vietnam war was then a hype and now almost everyone has forgotten. Once in a while… Now people talk about Vietnam and that’s point 1. Point 2 we are and we remain Vietnamese political refugees. So we don’t agree with what the Vietnamese government is doing in Vietnam. While the other the rest of the world Because they want to have a better economy and for better economy they have to try to find a new market and Vietnam is a big market anyway. So we are in conflict in that sort of thing If you are looking for the news We want our tendency to look for a news that is better for the people living in Vietnam while I look in news and news are all say but Vietnam is good Vietnam that that seems that the whole world has forgotten what is really happening in Vietnam hence is so difficult.
And that’s why, um…the… to say the truth? What’s really going on there in Vietnam?
[r] Um… the real, real truth, uh… you hardly ever find. Everyone talks a story with nuances. Me too, you too, everyone too. I’m trying to present a story as neutral as possible in order to find the source of both sides so that’s one of the most difficult tasks we do because for a subject you have written several articles about it. And it’s important, you have to put a, uh… as neutral as possible and as objective as possible article on our website or to promote it. That’s not easy or I write articles about politics as well, someone else does, I usually write articles about Vietnamese culture enne… integration of the Vietnamese in the Netherlands. next to my own work, so next to my short stories.
[i] And that’s what makes it so important to you, the foundation?
[r] The foundation is so important. I have it so, um… 25 years ago, 27 years ago, we had, I had a very nasty experience myself. We live in Groningen at the time. And the Municipality of Groningen wanted to organize a Vietnam day. They first joined us, because we were Vietnamese. Some Vietnamese who lived in Groningen. So then the congregation went to us and said hey… will… Will you work with us there? Yes yes… do we have articles or something? Yes sorry, we have very little really little. We hadn’t given it much thought at the time and besides, we were building a new life. Well what were they going to do… Uh… they went to the Vietnamese embassy in France at the time. Here you come… and… yeah, you’ve got, uh… articles or documentation on Vietnam. Oh, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah, yeah. Yeah, we’ve got a lot. Then they came up with Vietnam, Viet… Vietnam day with, like, North Vietnamese stuff. And that… that really doesn’t fit, and, uh, I was in a dilemma. Eventually we talked to that organization so that those things for example communist hat or communist sandals had to go. The flag, the red flag with the yellow star has to go. Yeah, okay, ‘cause that’s… that’s not possible, and the rest is okay. But from that moment on, I think, no, that… we have to do something else. We have to be serious and not say every time the demands that you have to do this or that we live in democratic society. Then we have to play with the competition. From that point on, I started with the idea, okay, I should all… books, collect all the documentation on Vietnam so that if we have another opportunity we can leave that directly and with founding foundation Cai Dinh I also have a goal that that becomes a kind of contact address for people around the world if they want something about Vietnam or literature on Vietnam, then I have that. I collect not only books from our side, from political Vietnamese refugees, but also a number of serious books from the other side. so I can give as neutral as possible to the people. And with website Cai Dinh Uh…is a kind of library of what the Vietnamese in the Netherlands do. And what’s life like. What is the integration. What do the Dutch think about Vietnam and Vietnamese in the Netherlands. That’s not easy and you have various activities and activities of all… from all sides. We have, you have to have a good network. We uh…and I also attend all those events and I make reports. for example sometimes the… exhibition of Vietnamese painters. Yeah, I was also at the fashion demonstration just for the sake of it. [?] Well, I just have to, I have to write something. Anyway, all the activities in the field of culture I want to collect. That’s it. Our goal.
How do you get to uh…you see you have a big network so uh…do you get the information to you or do you have to find it yourself, search?
Usually I have to find it myself. Through books. I used to go every time I read all the important newspapers within a week. Algemeen Dagblad, Telegraaf, even Volkskrant and NRC Handelsblad de vrijheid, even the foreign text has uh… Time Newsweek that kind of things [unclear] to hope with the hope that I say only one article can fish, fishing for our newspaper. Nowadays through the internet is a lot easier. But sometimes you also have tactics, you also have tricks, you think okay, for example, you read in the internet website in Vietnam that happened in the Netherlands or because in the Netherlands we don’t hear that kind of stuff first. Vietnam knows… earlier than we do in the Netherlands. For example, when I hear that a, uh… a group of theatre, group for example, is going to the Netherlands, I look for the Netherlands, where, who is who, who is contact person, who can be organized where. For example so I make the object to slowly find the source. we still have a number of friends who uh… I give us information or by the number of network workgroup Yahoo group. I’m in a number of groups. number of group. I get it from them. Well I have to say from 1,000 emails, I get I may not have one I can use yet. So many… Yeah, you have to be able to filter very quickly, and that takes a lot of time.
[i] And what exactly are you looking for, because if there’s not one in 1000 mail?
[r] If you know where I say but after three or six months or maybe a year you know how to search. You can look very quickly and you uh… then you know if you know which person is involved in which kind of activity. So in one thousand mail you can say right away, okay, 800 gone. Because of 1000 mail are also I think about, two three hundred about the same. Because with this workgroup and if there is such a big network internet then you see in email say maybe 10 times 20 times, 100 hundred the same mail. How interesting to find out, well… well how is it going from one person to another person. That is very interesting but that is a different subject.
[i] But how many emails do you get per day?
[r] I get per day I think now uh… from my private I think about um um… between 50 and 100 and for Cai Dinh is about 100-200. on that…the difference is there are a lot of spam. Yeah we can’t always filter I’ve… tried to filter by putting website on a reliable server. so you can filter further, but unfortunately there are a lot of spams. For example I see uh…Sometimes you have a load of email about viagra that sort of thing, we have to try to put off or block all of it. otherwise you get thousands of emails that sort of thing joking uh…yes… But well that’s a good thing again I only read the headlines in total no less than 200 mails a day.
[i] Uh…when do you do that? cause you work full-time paid jobs?
Yeah.
[i] If it takes so much time, when do you do it?
Actually, I do all day. I think when I eat I always think something about what I’m going to write I think and when I have a break from work I look in the mail I have a half hour lunch break. In half an hour can be very fast. Can read a hundred mail. Delete is as fast as reading. Yes, but as an experience I have, look at the large organization in a newspaper or magazine for example, they don’t read a hundred but a thousand two thousand or ten thousand mail a day. Yeah, that’s right. Uh…but these people have experience, I’ve also had to gain experience, uh…because of the time and because of the busy people. And sometimes okay well, don’t doubt, I’m not going to continue reading as uh… nowadays reading internet is very important. That also influences my writing style. One reads from a first page. First maybe first ten lines not important away. So it’s the same with writing. Now you always have to think like PR tactics, so you first have to write the sentence so you have to keep reading until the end of the story. Writing for the internet is completely different from writing for books.
[i] Then what is your tactic when you only look at first page, what should touch people? What is your tactic in that?
Uh…luckily in my work I have a lot of contact with P.. PR and commercials that sort of thing, so I know for example… so people read the advertising leaflet of medicine or the vitamin. in a different way. Me because I know how it came about. So I know the number of tactics so people have to read the sentence first. But there are, for example, the short stories these days are mi… more dialog short sentences and what was a lot of dialogues and from a subject of other subject must think along with the readers. People only read the internet in one direction not like books. books they read back and forth. But on the internet they read in one direction, very fast. You have to go along with that.
[i] Yes enne..what does Cai Dinh mean to you now?
Cai Dinh is actually my second life, second private life. At a certain moment you might get a bit addicted to that activity. but my goal is, I have now built up so many things for a kind of library for the Vietnamese activities in the Netherlands. So I just have to build like the bees or… or the ants hope. Yeah blindly you just have to build. wouldn’t know, suppose in 15 or 20 years I’m not anymore My concern might be who’s going to inherit it? but given it doesn’t matter to me anymore. You just have to do it. I am, I believe in Buddha and… In life, I think as long as you can do something good for society, you should do it. And you don’t have to, you don’t have to think why you’re doing it. Do it right and you just have to keep doing it.
[i] Are you the only one responsible for Cai Dinh or are there more than one involved?
[r] We have a total of uh… four people actively involved in Cai Dinh, Cai Dinh foundation. That’s not an association. So we only have a small club of people. We have a kind of core group, sympathizers who regularly pass on information to us are also here, in Germany, America, France and that sort of thing Yes uh…but officially they do not belong to Cai Dinh. Cai Dinh foundation so only board and the rest are all sympathizers that is clear. The and next to that core group we have a number of say core… knowledge for once or knowledge for long term that sort of thing, but… That you have to remember who does what. for example if I know that that of those does this time for research, then I can next time okay if something about Vietnamese research I can okay I can… I do know someone who does research on Vietnamese as well.
Um…you want to say something about Cai Dinh? Um…one thing I want to say is that Cai Dinh is trying to create some kind of forum for the Vietnamese and the Dutch in the Netherlands. All over the world to talk, come, write everything about Vietnam and Vietnamese society especially in the Netherlands and all over the world.
[i] So the main goal is actually for the Vietnamese living in the Netherlands as well as for the Dutch because information also applies to the Dutch?
r] Mainly for Dutch people. activities and interaction between Vietnamese and Dutch people in the Netherlands. that is the main goal. I uh… for our website then we have uh… two sides. The left side is just look [he turns on his computer] uh…this is still us…this is our website [he shows the website] On the left side you can see that Vietnamese and right side is 80% Dutch. So every month we have an update. I’m uh…I’m responsible for the update. Here uh… That’s our website and this is our Facebook [shows website and Facebook on compute].
We also do Facebook for the Dutch and Vietnamese. So here’s a kind of erm… My van… two languages and sometimes three or four languages, in English so… And this is Dutch. For example, this is the front page from two sides. And this is for page only for the Dutch. Simple, but you can link to uh… To homepage. And it… I have to say it takes a lot of time to do something like that. And I’m the editor, head of editing, so to speak. I correct everything. I, uh… I’d like that good article to be posted there. And that needs to be taken care of. We also have, like, uh… books here, every time we try to introduce a book. Book in Holland and book all over the world. I read. I have to read all these books. Lots of reading, fast reading and maybe write some sentences for introduction.
[i] This is, uh… yeah, very fascinating. Can you say that this is your pride?
Uh…uh…yeah… I’m sure it is. Not only am I proud, but my books are my books. I’m really proud of that. But that website is us. This is joint work from our club. And everyone thinks it’s really good that we can do something. A kind of forum, anyone can say opinion here, from left and right We certainly have a number of criteria, for example: you may not use violence, you may not swear, you may not bully, you may not swear that kind of thing. That may not happen in Cai Dinh. Must talk seriously. And with evidence and with logic. Proof then kind of competition in writing.
[i] Okay, and do I understand that everyone has the freedom to express their own opinion?
[r] Uh…We try to give everyone freedom up to a certain limit. You can’t do more than that. You can’t say okay. I have freedom. I have freedom here. I, uh… I uh… I say fuck Moroccan, for example, you can’t. You have to be decent, you’re human, you have to be human, you have to behave humanely. And talk seriously. Everybody’s adults. We’re not kids anymore, so you have to talk seriously. It’s freedom within a certain norm.
[i] yeah. Uh, what I mean is, for the Vietnamese, you’ve got the first generation forever, second generation, soon third generation. Every generation, even within generations, there’s a different mindset in every person. Let alone different generations. So that’s freedom of opinion. In the way everyone wants to express themselves. And wants to live here in the Netherlands. Do you think that’s important, to bring all that to the attention of Cai Dinh?
[r] Yes. It is very important. We have to because Cai Dinh often started with first generation. And we want the voice of the second generation, third generation to be heard. So all the articles of or activities of the people of the second, now third generation not yet, but second generation, for example, theses about the Vietnamese. Or they sometimes organize music evenings in collaboration with someone from Vietnam coming here. Everyone knows that that person from Vietnam is a communist, no doubt. But the second generation says: Okay we only do pure music. So for that kind of thing that’s freedom of speech. I can say it’s bad, as long as I can’t find any evidence. So that’s the kind of thing I’m trying to make the second generation’s voice heard. If you’re afraid of hearing against opinion, you’re not strong. You just have to be strong, you have to trust yourself in your knowing what’s right or wrong. That’s what makes life so much more exciting.
[i] Yeah, because that’s a subject that’s not very easy, huh, with the Vietnamese. Maybe also with other groups of refugees or immigrants.
[r] Sometimes the problems, for example, young people like now graduates want to go to Vietnam for [unclear] people. Us, the first generation: no, no, that’s not good. Well those young people come to ask me: Yeah, but me, if I don’t go to Vietnam, I’ll go to, like, Bangla Desh or Lebanon. That kind of thing, that’s as bad as Vietnam. Why can I, why don’t you want me to go to Vietnam and go to other countries? While I don’t see any difference between those countries. That’s one of the problems the first generation would encounter. And also the second, the coming of the people in Vietnam with the mission of doing business, doing business between Vietnam and the Netherlands. The second generation doesn’t really care about politics, as long as they can act properly. then get a hands okay, if not satisfied have ended no problem from them. But for the first generation we are still automatically afraid that yes we have been caught by the communists. We’re just afraid of that sort of thing. But at some point you have to say no. Let everyone go. You can’t. You can’t live for hundreds of years and you can’t force other people to think your way. Let me let everyone think freely. Maybe you can learn something there.
[i] And that’s what encourages and encourages you and Cai Dinh?
[r] yes yes we encourage the say free forum for all subjects about Vietnam. Anyone can talk about it in a decent way, serious way.
[i] Are there any taboos?
Are there also some taboos the bee… such as not talking too far in the political direction. Because that’s where you have a party not to talk in religion. You also have a special forum for that. We keep it superficial, only for literary and cultural can go deeper into that, but for religions for real political action this action that, well then we try to create a kind of meeting, say okay If you want to move on you can go to that one if you want to move on you can go to that one.
[i] Okay, well that’s a very clear picture for this important activity of yours. Do you have anything to say?
Yeah. Um…I don’t think at the moment. I hope you will all come and visit Our website at some point, because it is also accessible to the Dutch, because it contains a lot of articles, say maybe for you Maybe it’s very weird, maybe you’re surprised that it is so much Dutch activity or interaction between Vietnam and the Netherlands.
[i] Yes, because in general the Vietnamese in the Netherlands are quite invisible, aren’t they? She doesn’t let herself be like that…
[r] No.
[i] hear from himself fast, but this site just shows that that’s the visibility there, huh?
[r] Yes we have made a number of projects, for example [culture red] is about togetherness… euh cooperation between the Vietnamese and the Dutch. On a cultural level it’s about that uh… uh literary background of the dishes. There are two of our projects. We’ve had a number of interviews about those two subjects.
[i] Yes.
Well, that’s, uh, very nice that there is. I think it’s also very important for cultural…
[r] Yes, uh…aspect in the Netherlands for Vietnamese as well as for the Netherlands.
Yeah.
Yeah, well, thank you so much for telling me so much about it.
[r] Yes, you’re welcome. I hope you’re, uh… happy with what I’ve told you.
It’s very interesting and, uh, yes… I’m fine, thank you!